ਹਰਿਆਣਾ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਉਹ ਧਰਤੀ ਜਿੱਥੇ ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤ ਦੋਵੇਂ ਚਮਕਦੇ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰੀ ਯਾਨੀ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ ਵਿੱਚ ਗੀਤਾ ਦਾ ਅਮਰ ਗਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਜਿੱਥੇ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਭਿਆਨਕ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਯੁੱਧ ਮਹਾਭਾਰਤ ਲੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਧਰਤੀ ਵਿੱਚ ਖੇਤ, ਦੁੱਧ, ਦਹੀਂ, ਭੋਜਨ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਜੀਵੰਤ ਇਤਿਹਾਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਇਸ ਧਰਤੀ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਕਈ ਮਹਾਨ ਨੇਤਾ ਦਿੱਤੇ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਸ ਸੂਬੇ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹਰਿਆਣਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਆਉ, ਅਸੀਂ ਇਸ ਚੋਣ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਝਾਤ ਮਾਰੀਏ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰਿਆਣਾ ਦਾ ਸਿਆਸੀ ਸਫ਼ਰ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਰਿਹਾ? ਆਖ਼ਰ ਉਹ ਆਗੂ ਤੇ ਪਾਰਟੀਆਂ ਕੌਣ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਰਿਆਣਾ ਨੂੰ ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਹੁਣ ਸਿਆਸਤ ਦੇ ਇਸ ਦੰਗਲ ਵਿੱਚ ਕੌਣ ਕਿਸ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ?
ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦਾ ਨਾਮ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ। ਰਾਜ ਦਾ ਨਾਮ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ "ਹਰੀ" ਭਾਵ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਅਤੇ "ਅਯਾਨ" ਭਾਵ ਘਰ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ "ਰੱਬ ਦੇ ਨਿਵਾਸ" ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਇਹ ਸੂਬਾ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਲਈ ਵੱਖਰੇ ਸੂਬੇ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ। ਉਪਰੰਤ 1 ਨਵੰਬਰ 1966 ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਹਰਿਆਣਾ ਇੱਕ ਸੂਬੇ ਵਜੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਕਈ ਬਦਲਾਅ ਆਏ ਹਨ। ਜਾਟ ਭੂਮੀ ਵਜੋਂ ਉਭਰੇ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਜਾਟ ਚਿਹਰੇ ਵੀ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਏ। ਹਰਿਆਣਾ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਜੋ ਸਿਆਸੀ ਚਾਲਾਂ ਸਿਖਾਈਆਂ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਚ ਸੂਬੇ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
AI Generated Image
ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1 ਨਵੰਬਰ 1966 ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਕੇ 17ਵੇਂ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਵਜੋਂ ਹੋਈ ਸੀ। ਫਿਰ ਭਗਵਤ ਦਿਆਲ ਸ਼ਰਮਾ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ। ਉਹ 142 ਦਿਨ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ। ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਕੇ ਨਵਾਂ ਸੂਬਾ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਫਰਵਰੀ 1967 ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ। ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਪਹਿਲੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 81 ਵਿੱਚੋਂ 48 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤ ਕੇ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਫਿਰ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਰਾਓ ਬੀਰੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਹਰਿਆਣਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਾਇਆ।
ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਕਈ ਬਦਲਾਅ ਆਏ ਹਨ। ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਹੀ ਮੁੱਖ ਪਾਰਟੀਆਂ ਸਨ: ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਜਨ ਸੰਘ (ਉਦੋਂ ਭਾਜਪਾ ਇਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ)।
ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਹਾਲਾਤ ਵਿੱਚ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਨੈਲੋ, ਜੇਜੇਪੀ, ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਸਮੇਤ ਕਈ ਖੇਤਰੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਹਨ।
ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਲਈ ਇਸ ਵਾਰ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਸੂਬੇ ਦੀਆਂ 14ਵੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਹਨ।
AI Generated Image
ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਚ 'ਲਾਲ ਤਿਕੜੀ' ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਿਆਸੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਦਾ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ 'ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਆਗੂ ਹਨ ਦੇਵੀ ਲਾਲ, ਬੰਸੀ ਲਾਲ ਅਤੇ ਭਜਨ ਲਾਲ।
ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬੰਸੀ ਲਾਲ ਦਾ ਸੂਬੇ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ 'ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬੰਸੀ ਲਾਲ ਦੀ ਨੂੰਹ ਕਿਰਨ ਚੌਧਰੀ ਅਤੇ ਪੋਤੀ ਸ਼ਰੂਤੀ ਚੌਧਰੀ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਗਠਜੋੜ ਛੱਡ ਕੇ ਭਾਜਪਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।
1959 ਵਿੱਚ ਬੰਸੀ ਲਾਲ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਕਾਂਗਰਸ ਕਮੇਟੀ ਹਿਸਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। 1967 ਵਿੱਚ ਬੰਸੀ ਲਾਲ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵਿਧਾਇਕ ਚੁਣੇ ਗਏ। ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਬੰਸੀ ਲਾਲ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਚੁਣੇ ਗਏ।
ਬੰਸੀ ਲਾਲ ਨੂੰ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਕਰੀਬੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਸਨ।
ਜਦੋਂ 1991 ਵਿੱਚ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਹੋਈ ਤਾਂ ਬੰਸੀ ਲਾਲ ਦੀ ਥਾਂ ਭਜਨ ਲਾਲ ਨੂੰ ਸੂਬੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ।
1996 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਸੀ ਲਾਲ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਕੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਕਾਸ ਪਾਰਟੀ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੰਸੀ ਲਾਲ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਨਾਲ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੇ। ਪਰ 2000 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਸੀ ਲਾਲ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 2 ਸੀਟਾਂ 'ਤੇ ਹੀ ਸਿਮਟ ਗਈ ਅਤੇ ਬੰਸੀ ਲਾਲ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੁਰੇਂਦਰ ਵੀ ਚੋਣ ਹਾਰ ਗਿਆ।
ਬੰਸੀ ਲਾਲ ਦੀ ਪਾਰਟੀ 2004 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੀ ਸੀਟ ਨਹੀਂ ਜਿੱਤ ਸਕੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁਰੇਂਦਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਬੰਸੀ ਲਾਲ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਕੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਕਾਸ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਰਲੇਵਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
2005 ਵਿੱਚ ਬੰਸੀ ਲਾਲ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਪੁੱਤਰ ਸੁਰੇਂਦਰ ਅਤੇ ਰਣਬੀਰ ਚੋਣ ਜਿੱਤ ਗਏ। ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਬੰਸੀ ਲਾਲ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਸੁਰੇਂਦਰ ਦੀ ਹਵਾਈ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਸੁਰੇਂਦਰ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਕਿਰਨ ਚੌਧਰੀ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ ਅਤੇ ਤੋਸ਼ਾਮ ਤੋਂ ਵਿਧਾਇਕ ਬਣੀ। ਬੰਸੀ ਲਾਲ ਦੀ ਵੀ ਸਾਲ 2006 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।
2009 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਸੀ ਲਾਲ ਦੀ ਤੀਜੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਬੰਸੀ ਲਾਲ ਦੀ ਪੋਤੀ ਅਤੇ ਕਿਰਨ ਚੌਧਰੀ ਦੀ ਬੇਟੀ ਸ਼ਰੂਤੀ ਚੌਧਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਟਿਕਟ 'ਤੇ ਸੰਸਦ 'ਚ ਪਹੁੰਚੀ। ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ ਕਿਰਨ ਚੌਧਰੀ ਅਤੇ ਸ਼ਰੂਤੀ ਚੌਧਰੀ ਭਾਜਪਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।
ਭਜਨ ਲਾਲ ਕਰੀਬ 11 ਸਾਲ 9 ਮਹੀਨੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ। ਭਜਨ ਲਾਲ ਨੇ ਸਾਲ 1989 ਵਿੱਚ ਫਰੀਦਾਬਾਦ ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਚੋਣ ਜਿੱਤੀ ਸੀ। 1998 ਵਿੱਚ ਭਜਨ ਲਾਲ ਕਰਨਾਲ ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੇ ਗਏ ਅਤੇ 2009 ਵਿੱਚ ਹਿਸਾਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਚੋਣ ਜਿੱਤੇ।
ਭਜਨ ਲਾਲ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਕੁਲਦੀਪ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਨੇ ਹਰਿਆਣਾ ਜਨਹਿਤ ਕਾਂਗਰਸ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਭਜਨ ਲਾਲ 2007 ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਛੱਡ ਕੇ ਹਰਿਆਣਾ ਜਨਹਿਤ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।
2016 ਵਿੱਚ ਕੁਲਦੀਪ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਰਲੇਵਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਕੁਲਦੀਪ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਭਾਜਪਾ 'ਚ ਹਨ। ਭਜਨ ਲਾਲ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਕੁਲਦੀਪ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਇਸ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਹਿਸਾਰ ਤੋਂ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਟਿਕਟ ਦਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਦਾਅਵੇਦਾਰ ਸੀ। ਭਜਨ ਲਾਲ ਦਾ ਵੱਡਾ ਪੁੱਤਰ ਚੰਦਰਮੋਹਨ ਵੀ ਹਿਸਾਰ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਦਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਦਾਅਵੇਦਾਰ ਸੀ।
ਚੌਧਰੀ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਦੋ ਵਾਰ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸਨ। ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਹਰਿਆਣਾ ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਨੇਤਾ ਸਨ। ਉਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1952 ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਹਰਿਆਣਾ (ਉਸ ਸਮੇਂ ਪੰਜਾਬ) ਤੋਂ ਵਿਧਾਇਕ ਬਣੇ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਲੋਕ ਦਲ (ਇਨੈਲੋ) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।
ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਦੇ ਚਾਰ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੌਟਾਲਾ ਸੀ, ਜੋ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸਨ।
ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੌਟਾਲਾ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਅਜੈ ਸਿੰਘ ਚੌਟਾਲਾ ਅਤੇ ਅਭੈ ਸਿੰਘ ਚੌਟਾਲਾ ਹਨ। ਅਜੈ ਸਿੰਘ ਚੌਟਾਲਾ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਚੌਟਾਲਾ ਨੇ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਲੋਕ ਦਲ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਕੇ ਸਾਲ 2018 ਵਿੱਚ ਜਨਨਾਇਕ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। 2019 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਚੌਟਾਲਾ ਦੀ ਜੇਜੇਪੀ ਕਿੰਗ ਮੇਕਰ ਬਣ ਕੇ ਉਭਰੀ ਸੀ।
2013 ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੌਟਾਲਾ ਅਤੇ ਪੋਤਾ ਅਜੈ ਚੌਟਾਲਾ ਜੇਬੀਟੀ ਘੁਟਾਲੇ ਵਿੱਚ ਜੇਲ੍ਹ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਨੈਲੋ ਦੀ ਕਮਾਨ ਅਭੈ ਚੌਟਾਲਾ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ।
ਸਾਲ 2014 'ਚ ਅਜੇ ਚੌਟਾਲਾ ਦੇ ਬੇਟੇ ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਚੌਟਾਲਾ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤੀ 'ਚ ਐਂਟਰੀ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਹਿਸਾਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਚੋਣ ਜਿੱਤੇ ਸਨ।
ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਚੌਟਾਲਾ ਸਾਂਸਦ ਬਣੇ ਪਰ 2014 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨੈਲੋ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਾਰ ਗਈ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਣਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਗਰੁੱਪ ਅਭੈ ਚੌਟਾਲਾ ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਗਰੁੱਪ ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਚੌਟਾਲਾ ਦਾ ਹੈ।
ਸਾਲ 2018 'ਚ ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੌਟਾਲਾ ਨੇ ਅਜੇ ਚੌਟਾਲਾ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਅਤੇ ਦਿਗਵਿਜੇ ਨੂੰ ਪਾਰਟੀ 'ਚੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਦਸੰਬਰ 2018 ਵਿੱਚ ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਚੌਟਾਲਾ ਨੇ ਜਨਨਾਇਕ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਬਣਾਈ।
ਮੁੱਖ ਆਗੂ
ਭਾਜਪਾ - ਮਨੋਹਰ ਲਾਲ ਖੱਟਰ
ਕਾਂਗਰਸ - ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹੁੱਡਾ
ਜੇਜੇਪੀ - ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਚੌਟਾਲਾ
ਇਨੈਲੋ - ਅਭੈ ਸਿੰਘ ਚੌਟਾਲਾ
2019 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਬਹੁਮਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਲ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ 'ਚ ਭਾਜਪਾ ਪਹਿਲੇ, ਕਾਂਗਰਸ ਦੂਜੇ ਅਤੇ ਜੇਜੇਪੀ ਤੀਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਰਹੀ। ਫਿਰ ਭਾਜਪਾ ਅਤੇ ਜੇਜੇਪੀ ਨੇ ਗੱਠਜੋੜ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਨੋਹਰ ਲਾਲ ਖੱਟਰ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ। ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਚੌਟਾਲਾ ਜੇਜੇਪੀ ਤੋਂ ਉਪ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ
ਮੁੱਖ ਆਗੂ
ਭਾਜਪਾ - ਸੁਭਾਸ਼ ਬਰਾਲਾ
ਕਾਂਗਰਸ - ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹੁੱਡਾ
ਇਨੈਲੋ - ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੌਟਾਲਾ
2019 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਬਹੁਮਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਲ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ 'ਚ ਭਾਜਪਾ ਪਹਿਲੇ, ਕਾਂਗਰਸ ਦੂਜੇ ਅਤੇ ਜੇਜੇਪੀ ਤੀਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਰਹੀ। ਫਿਰ ਭਾਜਪਾ ਅਤੇ ਜੇਜੇਪੀ ਨੇ ਗੱਠਜੋੜ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਨੋਹਰ ਲਾਲ ਖੱਟਰ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ। ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਚੌਟਾਲਾ ਜੇਜੇਪੀ ਤੋਂ ਉਪ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ।
ਮੁੱਖ ਆਗੂ
ਕਾਂਗਰਸ - ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹੁੱਡਾ
ਇਨੈਲੋ - ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੌਟਾਲਾ
ਹਰਿਆਣਾ ਜਨਹਿਤ ਕਾਂਗਰਸ (ਬੀ. ਐੱਲ.) - ਭਜਨ ਲਾਲ
2009 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਬਹੁਮਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਲ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਹਰਿਆਣਾ ਜਨਹਿੱਤ ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ। ਭੂਪੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਹੁੱਡਾ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸੂਬੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।
ਮੁੱਖ ਆਗੂ
ਕਾਂਗਰਸ - ਭਜਨ ਲਾਲ
ਇਨੈਲੋ - ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੌਟਾਲਾ
2005 ਦੀਆਂ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਬਹੁਮਤ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਹਰਿਆਣਾ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ 2005 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭਜਨ ਲਾਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਲੜੀਆਂ ਸਨ, ਪਰ ਚੋਣ ਨਤੀਜੇ ਐਲਾਨੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਜਾਟ ਚਿਹਰੇ ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹੁੱਡਾ ਨੂੰ ਸੂਬੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਾਇਆ ਸੀ।
ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਜਾਤੀ ਜਨਗਣਨਾ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾਈ ਗਈ ਸੀ ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 72 ਲੱਖ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 68 ਲੱਖ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਪੀਪੀਪੀ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਰਗ ਸਬੰਧੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ 'ਪਰਿਵਾਰ ਪਹਿਚਾਨ ਪੱਤਰ' ਸਕੀਮ ਤਹਿਤ ਜਨਰਲ, ਐਸਸੀ, ਬੀਸੀ ਅਤੇ ਪਛੜੀਆਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਐਸਸੀ ਅਤੇ ਬੀਸੀ ਵਰਗ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਲਗਭਗ 51 ਫੀਸਦੀ ਹੈ। ਪੀਪੀਪੀ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਸੂਬੇ ਦੀ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ 2 ਕਰੋੜ 83 ਲੱਖ ਹੈ।
ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹੁੱਡਾ ਦਾ ਜਨਮ 15 ਸਤੰਬਰ 1947 ਨੂੰ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਰੋਹਤਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸੰਘੀ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਚੌਧਰੀ ਰਣਬੀਰ ਸਿੰਘ ਹੁੱਡਾ ਅਤੇ ਹਰਦੇਵੀ ਹੁੱਡਾ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਚੌਧਰੀ ਰਣਬੀਰ ਸਿੰਘ ਹੁੱਡਾ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸਨ। ਹੁੱਡਾ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਿਆਸੀ ਕਰੀਅਰ ਯੂਥ ਕਾਂਗਰਸ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਹੁੱਡਾ ਰੋਹਤਕ ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਚਾਰ ਵਾਰ ਸਾਂਸਦ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। 1991, 1996 ਅਤੇ 1998 ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਤਿੰਨ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਜਾਟਾਂ ਦੇ ਗੜ੍ਹ ਰੋਹਤਕ ਤੋਂ ਚੌਧਰੀ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ। ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹੁੱਡਾ 2005 ਤੋਂ 2014 ਤੱਕ 9 ਸਾਲ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹੁੱਡਾ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਹਨ। ਹੁੱਡਾ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਬਾਰ ਕੌਂਸਲ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਹਨ। ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹੁੱਡਾ ਦੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਹਨ, ਦੀਪੇਂਦਰ ਅਤੇ ਅੰਜਲੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਦੀਪੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਹੁੱਡਾ ਇਸ ਸਮੇਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਵਾਰ ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹੁੱਡਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਅਹੁਦੇ ਦੇ ਦਾਅਵੇਦਾਰ ਹਨ
ਹੁੱਡਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਤੀਜੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਆਗੂ ਦੀਪੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਹੁੱਡਾ ਸੂਬੇ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੱਕ ਦੇ ਮੋਹਰੀ ਚਿਹਰਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ। ਜੂਨੀਅਰ ਹੁੱਡਾ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਦੀਪੇਂਦਰ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਰੋਹਤਕ ਲੋਕ ਸਭਾ ਤੋਂ ਚੌਥੀ ਵਾਰ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹੁੱਡਾ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਾਦਾ ਰਣਬੀਰ ਸਿੰਘ ਹੁੱਡਾ ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਏ, ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਮੰਤਰੀ ਸਨ। ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਰੋਹਤਕ ਵਿੱਚ 4 ਜਨਵਰੀ 1978 ਨੂੰ ਜਨਮੇ ਦੀਪੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਹੁੱਡਾ ਨੇ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਅਤੇ ਐਮਬੀਏ ਦੀਆਂ ਡਿਗਰੀਆਂ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁੱਡਾ ਨੇ ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਐਲਐਲਬੀ ਕੀਤੀ। ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੁੱਡਾ ਵੱਡੀਆਂ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। 2005 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਪਤਨੀ ਗੀਤਾ ਗਰੇਵਾਲ ਤੋਂ ਤਲਾਕ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਕੰਮ ਤੋਂ ਬ੍ਰੇਕ ਲੈ ਲਿਆ। ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਕਰੀਬੀ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਜੂਨੀਅਰ ਹੁੱਡਾ ਨੇ 2005 ਦੀਆਂ ਉਪ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਆਪਣੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀਪੇਂਦਰ ਹੁੱਡਾ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਬਣੇ ਸਨ। ਤਲਾਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀਪੇਂਦਰ ਹੁੱਡਾ ਨੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਨੇਤਾ ਨੱਥੂਰਾਮ ਮਿਰਧਾ ਦੀ ਪੋਤੀ ਸ਼ਵੇਤਾ ਮਿਰਧਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ। ਦੀਪੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਹੁੱਡਾ ਇਸ ਸਮੇਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਹਨ ਅਤੇ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਕਰੀਬੀ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਦੀਪੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਹੁੱਡਾ ਵੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਹਨ।
ਸ਼ੈਲਜਾ ਦਾ ਜਨਮ 24 ਸਤੰਬਰ 1962 ਨੂੰ ਹਿਸਾਰ, ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਚੌਧਰੀ ਦਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਕੁਮਾਰੀ ਸ਼ੈਲਜਾ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਸ਼ੈਲਜਾ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਹੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪਾਰਟੀ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਸਾਲ 1990 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਹਿਲਾ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। 1991 ਵਿੱਚ ਕੁਮਾਰੀ ਸ਼ੈਲਜਾ ਸਿਰਸਾ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚੀ ਅਤੇ ਨਰਸਿਮ੍ਹਾ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਮੰਤਰੀ ਬਣੀ। ਫਿਰ ਉਹ 1996 ਵਿੱਚ ਸਿਰਸਾ ਅਤੇ 2004 ਵਿੱਚ ਅੰਬਾਲਾ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਜਿੱਤੀ। ਕੁਮਾਰੀ ਸ਼ੈਲਜਾ ਯੂਪੀਏ ਦੀ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੰਤਰੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। 2014 ਅਤੇ 2019 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਮਾਰੀ ਸ਼ੈਲਜਾ ਅੰਬਾਲਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਚੋਣ ਹਾਰ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਵਾਰ ਉਹ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਸਾ ਤੋਂ ਜਿੱਤੇ ਸਨ। ਕੁਮਾਰੀ ਸ਼ੈਲਜਾ ਦੀ ਆਪਣੀ ਹੀ ਪਾਰਟੀ 'ਚ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹੁੱਡਾ ਨਾਲ ਕਈ ਵਿਵਾਦ ਸਨ। ਕੁਮਾਰੀ ਸ਼ੈਲਜਾ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਉੱਘੀ ਦਲਿਤ ਨੇਤਾ ਅਤੇ ਪਾਰਟੀ ਹਾਈਕਮਾਂਡ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
ਨਾਇਬ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ 25 ਜਨਵਰੀ 1970 ਨੂੰ ਅੰਬਾਲਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਮਿਜ਼ਾਪੁਰ ਮਾਜਰਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਅੰਬਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਨਰਾਇਣਗੜ੍ਹ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਮਿਰਜ਼ਾਪੁਰ ਦਾ ਵਸਨੀਕ ਹੈ। ਸੈਣੀ ਨੇ ਯੂਪੀ ਦੀ ਚੌਧਰੀ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 90 ਦੇ ਦਹਾਕੇ 'ਚ ਅੰਬਾਲਾ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਸਿਆਸੀ ਕਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸੈਣੀ ਨੇ ਅੰਬਾਲਾ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਯੁਵਾ ਮੋਰਚਾ ਵਿੱਚ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦਿਆਂ ਦਾ ਚਾਰਜ ਸੰਭਾਲ ਲਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਰਿਆਣਾ ਕਿਸਾਨ ਮੋਰਚਾ ਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਵੀ ਸੌਂਪੀ। ਨਾਇਬ ਸਿੰਘ ਸੈਣੀ ਨੇ ਸਾਲ 2009 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਨਰਾਇਣਗੜ੍ਹ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਚੋਣ ਲੜੀ ਸੀ ਪਰ ਉਹ ਚੋਣ ਹਾਰ ਗਏ ਸਨ। ਸਾਲ 2012 ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੰਬਾਲਾ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ ਨਾਇਬ ਸਿੰਘ ਸੈਣੀ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਨਰਾਇਣਗੜ੍ਹ ਸੀਟ ਤੋਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣ ਲੜੇ ਅਤੇ ਜਿੱਤ ਕੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚੇ। ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਰਿਆਣਾ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਕਿਰਤ-ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਮੰਤਰੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਠੀਕ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਮਨੋਹਰ ਲਾਲ ਖੱਟਰ ਦੇ ਅਸਤੀਫੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਨਾਇਬ ਸੈਣੀ ਨੂੰ ਹਰਿਆਣਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਾਇਆ ਸੀ, ਇਸ ਵਾਰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਨਾਇਬ ਸਿੰਘ ਸੈਣੀ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ’ਤੇ ਚੋਣ ਲੜੀ ਹੈ।
ਅੰਬਾਲਾ ਛਾਉਣੀ ਦੇ ਭੀਮ ਸੇਨ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ 15 ਮਾਰਚ 1953 ਨੂੰ ਜਨਮੇ ਅਨਿਲ ਵਿੱਜ 6 ਵਾਰ ਵਿਧਾਇਕ ਅਤੇ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਹਿ, ਖੇਡ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਅਨਿਲ ਵਿੱਜ ਨੇ ਸੰਘ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਐਸਡੀ ਕਾਲਜ, ਅੰਬਾਲਾ ਕੈਂਟ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ, ਵਿਜ 1970 ਵਿੱਚ ਆਰਐਸਐਸ ਅਤੇ ਏਬੀਵੀਪੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ, ਵਿੱਜ ਏਬੀਵੀਪੀ ਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਬਣੇ। 1974 ਵਿੱਚ, ਅਨਿਲ ਵਿੱਜ ਨੇ ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ 1990 ਵਿੱਚ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਅੰਬਾਲਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਵਿਧਾਇਕ ਸੁਸ਼ਮਾ ਸਵਰਾਜ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਗਏ ਤਾਂ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਵਿੱਜ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਚੋਣ ਲੜਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਵਿੱਜ ਨੇ ਚੋਣ ਲੜੀ ਅਤੇ ਜਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਭਾਜਪਾ ਯੁਵਾ ਮੋਰਚਾ ਦੇ ਸੂਬਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਬਣੇ। 1996 ਅਤੇ 2000 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿੱਜ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਜੋਂ ਜਿੱਤ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਪਰ ਸਾਲ 2005 ਵਿੱਚ ਵਿੱਜ ਅੰਬਾਲਾ ਛਾਉਣੀ ਤੋਂ ਚੋਣ ਹਾਰ ਗਏ ਸਨ। 2009 ਵਿੱਚ ਉਹ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਜੋਂ ਜਿੱਤੇ ਸਨ। ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਹ ਆਪਣੀ ਜਿੱਤ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਹਰਿਆਣਾ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਜਦੋਂ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣੀ ਸੀ। ਅਨਿਲ ਵਿੱਜ ਨਵੰਬਰ 2020 ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਕੋਵਿਡ-19 ਵੈਕਸੀਨ ਲਈ ਵਲੰਟੀਅਰ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਬਣੇ। ਛੇ ਵਾਰ ਵਿਧਾਇਕ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਵਿੱਜ ਹਰਿਆਣਾ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਨੇਤਾ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦਾ ਦਾਅਵੇਦਾਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਮਨੋਹਰ ਲਾਲ ਖੱਟਰ ਦੇ ਅਸਤੀਫੇ ਅਤੇ ਸੈਣੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਮੋਹਨ ਲਾਲ ਦਾ ਜਨਮ 1963 ਵਿੱਚ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਸੋਨੀਪਤ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬਡੌਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਕਾਲੀ ਰਾਮ ਕੌਸ਼ਿਕ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰਤ ਕਵੀ ਸਨ। ਮੋਹਨ ਲਾਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦਾ ਨਾਂ ਆਪਣੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮੋਹਨ ਲਾਲ ਬਰੌਲੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਭਾਈਚਾਰੇ ਤੋਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੋਨੀਪਤ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸੋਨੀਪਤ ਦੇ ਬਹਿਲਗੜ੍ਹ ਚੌਕ ਨੇੜੇ ਕੱਪੜੇ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਦੁਕਾਨ ਚਲਾਉਂਦਾ ਸੀ। ਬਡੌਲੀ 1989 ਵਿੱਚ ਸੰਘ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ। ਉਹ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਇਨੈਲੋ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਮੁਰਥਲ ਤੋਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਚੋਣਾਂ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਭਾਜਪਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਬਡੌਲੀ ਸੋਨੀਪਤ ਖੇਤਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਭਾਜਪਾ ਵਰਕਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਬਡੌਲੀ 1995 ਵਿੱਚ ਮੂਰਥਲ ਦੇ ਮੰਡਲ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣੇ। ਮੋਹਨ ਲਾਲ ਬਰੌਲੀ 2019 ਦੀਆਂ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਟਿਕਟ 'ਤੇ ਜਿੱਤ ਕੇ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ। ਬਡੌਲੀ ਨੂੰ ਸੀਐਮ ਨਾਇਬ ਸੈਣੀ ਦਾ ਬੇਹੱਦ ਕਰੀਬੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਇਬ ਸਿੰਘ ਸੈਣੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਵੱਲੋਂ ਬਡੌਲੀ ਨੂੰ ਸੂਬਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਡੌਲੀ ਇਸ ਸਮੇਂ ਸੰਗਠਨ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦੋਵਾਂ ਵਿਚ ਅਹਿਮ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਸੰਭਾਲ ਰਹੇ ਹਨ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬਡੌਲੀ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸੂਬਾ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਸਨ।
ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਚੌਟਾਲਾ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਇੱਕ ਅਨੁਭਵੀ ਜਾਟ ਨੇਤਾ, ਦਾ ਜਨਮ 3 ਅਪ੍ਰੈਲ 1988 ਨੂੰ ਹਿਸਾਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਚੌਟਾਲਾ, ਜੋ ਕਿ ਤਾਊ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ ਛਾਪ ਛੱਡੀ ਸੀ, ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਉਭਰੇ ਸਨ। ਉਹ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਹਿਸਾਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਚੋਣ ਜਿੱਤੇ ਸਨ। 2014 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨੈਲੋ ਦੋ ਧੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀ ਗਈ ਸੀ, ਇੱਕ ਧੜਾ ਅਭੈ ਚੌਟਾਲਾ ਦਾ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਚੌਟਾਲਾ ਦਾ ਧੜਾ। ਸਾਲ 2018 'ਚ ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੌਟਾਲਾ ਨੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਵਿਵਾਦ ਕਾਰਨ ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਨੂੰ ਪਾਰਟੀ 'ਚੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਦਸੰਬਰ 2018 ਵਿੱਚ ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਚੌਟਾਲਾ ਨੇ ਜਨਨਾਇਕ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਜੇਜੇਪੀ) ਬਣਾਈ। 2019 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਉਚਾਨਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਜਿੱਤੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਜੇਜੇਪੀ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਕਿੰਗਮੇਕਰ ਵਜੋਂ ਉਭਰੀ। 11 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੀ ਜੇਜੇਪੀ ਨੇ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਖੱਟਰ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਖੁਦ ਉਪ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ ਸਨ। 2024 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਨੇ ਭਾਜਪਾ ਤੋਂ ਸਮਰਥਨ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਿਆ ਸੀ। ਫਿਰ ਵੀ ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਦੀ ਪਾਰਟੀ 2024 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਖਾਤਾ ਨਹੀਂ ਖੋਲ੍ਹ ਸਕੀ। ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਜੇਜੇਪੀ ਨੇ ਇਸ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦ ਸਮਾਜ ਪਾਰਟੀ ਨਾਲ ਗਠਜੋੜ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਅਭੈ ਸਿੰਘ ਚੌਟਾਲਾ ਸਾਬਕਾ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਚੌਧਰੀ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਦੇ ਪੋਤੇ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੌਟਾਲਾ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਹਨ। ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਅਭੈ ਸਿੰਘ ਚੌਟਾਲਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਿਆਸੀ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸਾਲ 2000 ਵਿੱਚ ਅਭੈ ਸਿੰਘ ਚੌਟਾਲਾ ਨੇ ਰੋੜੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਸੀ। ਸਾਲ 2005 ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਿਰਸਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪੰਚਾਇਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਚੁਣੇ ਗਏ। ਉਹ 2009 ਦੀ ਉਪ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਏਲਨਾਬਾਦ ਤੋਂ ਜਿੱਤੇ ਸਨ। 2014 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਲਹਿਰ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਨੈਲੋ ਨੇ 2 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ ਸਨ। ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ ਉਹ ਮੁੜ ਵਿਧਾਇਕ ਬਣੇ ਅਤੇ ਇਨੈਲੋ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪਾਰਟੀ ਬਣ ਕੇ ਉਭਰੀ। ਇਸ ਵਾਰ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਅਭੈ ਸਿੰਘ ਚੌਟਾਲਾ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਬਣੇ। 2014 ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਝਗੜੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਨੈਲੋ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਗੜਦੀ ਗਈ। ਅਭੈ ਸਿੰਘ ਚੌਟਾਲਾ 2019 ਵਿਚ ਇਨੈਲੋ ਦੇ ਇਕਲੌਤੇ ਵਿਧਾਇਕ ਵਜੋਂ ਚੋਣ ਜਿੱਤੇ ਸਨ। ਅਭੈ ਸਿੰਘ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਕਰਨ ਸਿੰਘ ਚੌਟਾਲਾ ਅਤੇ ਅਰਜੁਨ ਸਿੰਘ ਚੌਟਾਲਾ ਹਨ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਇਨੈਲੋ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਅਭੈ ਸਿੰਘ ਚੌਟਾਲਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਬਸਪਾ ਨਾਲ ਗਠਜੋੜ ਕੀਤਾ ਹੈ।