ਅਮਰਨਾਥ ਦੀ ਗੁਫਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕੁਝ ਖਾਸ ਤੱਥ, ਜਾਣੋ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਕਥਾ ਬਾਰੇ
ਅਮਰਨਾਥ ਯਾਤਰਾ: ਕਥਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋਂ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਪਾਰਵਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਅਮਰਤਾ ਦਾ ਰਾਜ਼ (ਅਮਰ ਕਥਾ) ਦੱਸਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਦੱਖਣੀ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਹਿਮਾਲਿਆ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੀ ਅਮਰਨਾਥ ਗੁਫਾ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆ। ਇਥੇ ਹੀ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਮਾਤਾ ਪਾਰਵਤੀ ਨੂੰ ਅਮਰ ਕਥਾ ਸੁਣਾਈ ਸੀ। ਸ਼ਿਵ ਪਾਰਵਤੀ ਨੂੰ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ ਪਰ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਸ਼ਰਤ ਰੱਖੀ ਕਿ ਉਹ ਕਹਾਣੀ ਅਜਿਹੀ ਥਾਂ ਸੁਣਾਏਗਾ ਜਿੱਥੇ ਇਕਾਂਤ ਹੋਵੇ, ਭਾਵ ਕੋਈ ਹੋਰ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਇਕਾਂਤ ਜਗ੍ਹਾ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਜਿੱਥੇ ਕੋਈ ਵੀ ਪ੍ਰਾਣੀ ਅਮਰ ਰਹੱਸ ਨੂੰ ਨਾ ਸੁਣ ਸਕੇ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਅਮਰਨਾਥ ਗੁਫਾ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆ। ਚੁੱਪਚਾਪ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਨੰਦੀ (ਜਿਸ ਬਲਦ 'ਤੇ ਉਹ ਸਵਾਰੀ ਕਰਦਾ ਸੀ) ਨੂੰ ਪਹਿਲਗਾਮ ਵਿੱਚ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਚੰਦਨਵਾੜੀ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਚੰਦ (ਚੰਦਾ) ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਾਲਾਂ (ਜਟਾਂ) ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਸ਼ੇਸ਼ਨਾਗ ਝੀਲ ਦੇ ਕੰਢੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।
ਸਭ ਕੁਝ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਕੇ, ਸ਼ਿਵ ਪਾਰਵਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਪਵਿੱਤਰ ਅਮਰਨਾਥ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ ਅਤੇ ਸਮਾਧੀ ਲਈ। ਇਹ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਜੀਵ ਅਮਰ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਨ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਉਸ ਨੇ ਕਾਲਗਨੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਗੁਫਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਜੀਵਿਤ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ ਲਈ ਅੱਗ ਫੈਲਾਉਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਪਾਰਵਤੀ ਨੂੰ ਅਮਰ ਹੋਣ ਦਾ ਰਾਜ਼ ਦੱਸਣ ਲੱਗਾ। ਪਰ ਇਤਫਾਕ ਨਾਲ ਕਬੂਤਰ ਦੇ ਇੱਕ ਜੋੜੇ ਨੇ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣ ਲਈ ਅਤੇ ਉਹ ਅਮਰ ਹੋ ਗਿਆ।
ਕਥਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਗੁਫਾ ਦੀ ਖੋਜ 1850 ਵਿੱਚ ਬੂਟਾ ਮਲਿਕ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਆਜੜੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਮਲਿਕ ਆਪਣੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਝੁੰਡ ਨਾਲ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਚਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਸੂਫੀ ਸੰਤ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਕੋਲੇ ਦਾ ਇੱਕ ਥੈਲਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਘਰ ਪਰਤਿਆ ਤਾਂ ਮਲਿਕ ਨੇ ਬੈਗ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਵਿੱਚ ਸੋਨੇ ਦਾ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਪਾਇਆ। ਸੰਤ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਨ ਲਈ ਅਨੰਦਮਈ ਅਤੇ ਹਾਵੀ ਆਜੜੀ ਪਹਾੜਾਂ ਵੱਲ ਭੱਜਿਆ, ਪਰ ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਨਹੀਂ ਲੱਭ ਸਕਿਆ।
ਅਮਰਨਾਥ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਪਵਿੱਤਰ ਗੁਫਾ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੀ ਗੋਦ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਗੁਫਾ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰਾਂ ਅਤੇ ਬਰਫੀਲੇ ਪਹਾੜਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਇਹ ਪਵਿੱਤਰ ਗੁਫਾ ਸਾਲ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮਾਂ ਬਰਫ ਨਾਲ ਢੱਕੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਅਹਿਮ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਗੁਫਾ 'ਚ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਗੁਫਾ 'ਚ ਇਕ ਦਰਾੜ 'ਚੋਂ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਨਿਕਲਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਠੰਢ ਕਾਰਨ ਇਹ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਜੰਮ ਕੇ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਗੁਫਾ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 3,888 ਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਿਰਫ ਪੈਦਲ ਤੁਰ ਕੇ ਹੀ ਪਹੁੰਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਤੀਰਥ ਯਾਤਰੀ ਪਹਿਲਗਾਮ ਤੋਂ 46 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਜਾਂ ਬਾਲਟਾਲ ਤੋਂ 16 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਇੱਕ ਉੱਚੀ, ਹਵਾਦਾਰ ਪਹਾੜੀ ਪਗਡੰਡੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸਫ਼ਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਮਰਨਾਥ ਗੁਫਾ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਗੰਦਰਬਲ ਜ਼ਿਲੇ 'ਚ ਲਗਭਗ 17 ਹਜ਼ਾਰ ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਅਮਰਨਾਥ ਪਹਾੜ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਗੁਫਾ ਦੱਖਣੀ ਕਸ਼ਮੀਰ 'ਚ ਹੈ, ਜੋ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 140 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗਾਇਕ ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਦਿਹਾਂਤ, ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਹਸਪਤਾਲ 'ਚ ਲਏ ਆਖਰੀ ਸਾਹ
-PTC News
