Tabla maestro Ustad Zakir Hussain : ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਸਿੱਖੀ ਸੀ ਕਲਾ, ਜਾਣੋ ਐਵਾਰਡਾਂ ਦੇ ਧਨੀ ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ ਦੇ ਨਾਂਅ ਅੱਗੇ ਕਿਵੇਂ ਲੱਗਿਆ ਸੀ 'ਉਸਤਾਦ'
Tabla maestro Ustad Zakir Hussain : 73 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ 'ਚ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿਣ ਵਾਲੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਅਤੇ ਤਬਲਾ ਵਾਦਕ ਉਸਤਾਦ ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ ਨੇ ਇਕ ਕਥਕ ਡਾਂਸਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਅੱਲ੍ਹਾ ਰਾਖਾ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤਬਲਾ ਵਾਦਕ ਸਨ। ਉਸਤਾਦ ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ ਦਾ ਸੋਮਵਾਰ ਸਵੇਰੇ ਦਿਲ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਕਾਰਨ ਅਮਰੀਕਾ 'ਚ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬਿਮਾਰ ਸਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਈ ਸਮਾਰੋਹ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਦੋ ਧੀਆਂ ਛੱਡ ਗਏ ਹਨ।
ਉਸਤਾਦ ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ
ਉਸਤਾਦ ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ ਦੇ ਪਿਤਾ ਉਸਤਾਦ ਅੱਲ੍ਹਾ ਰਾਖਾ ਦਾ ਜਨਮ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਤਬਲਾ ਵਾਦਕ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਤਬਲਾ ਵਜਾਉਣ ਦੀ ਕਲਾ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੀਤਾ। ਅੱਲ੍ਹਾ ਰਾਖਾ ਦਾ ਜਨਮ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅੱਲ੍ਹਾ ਰਾਖਾ ਆਪਣੇ ਸੱਤ ਭਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ (ਉਸਤਾਦ ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ ਦੇ ਦਾਦਾ) ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਅੱਲ੍ਹਾ ਰਾਖਾ ਸੰਗੀਤ ਸਿੱਖੇ।
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਮਾਂ
ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਉਸਤਾਦ ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ ਦੇ ਪਿਤਾ ਅੱਲ੍ਹਾ ਰਾਖਾ ਜਦੋਂ 12 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਚਾਚੇ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਆਏ ਸਨ। ਇੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਤਬਲਾ ਦੇਖਿਆ। ਅੱਲ੍ਹਾ ਰਾਖਾ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਆਇਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਸੰਗੀਤ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਕਲਾਸੀਕਲ ਮਿਊਜ਼ਿਕ (ਘਰਾਣਾ) ਆਇਆ। ਉਹ ਉਸਤਾਦ ਮੀਆਂ ਖ਼ਦਰਬਖ਼ਸ਼ ਪਖਾਵਜੀ ਦੇ ਚੇਲੇ ਸਨ। ਤਬਲੇ ਪ੍ਰਤੀ ਉਸਦੀ ਡੂੰਘੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਤਬਲਾ ਵਾਦਕ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਠਾਨਕੋਟ ਦੀ ਇੱਕ ਥੀਏਟਰ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
ਉਸਤਾਦ ਅੱਲ੍ਹਾ ਰਾਖਾ ਨੇ ਦੋ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਈ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਆਹ ਬਾਵੀ ਬੇਗਮ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਤਿੰਨ ਪੁੱਤਰ, ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ, ਫਜ਼ਲ ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਅਤੇ ਤੌਫੀਕ ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਅਤੇ ਦੋ ਧੀਆਂ ਖੁਰਸ਼ੀਦ ਔਲੀਆ ਨੀ ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਅਤੇ ਰਜ਼ੀਆ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦੂਜਾ ਵਿਆਹ ਜ਼ੀਨਤ ਬੇਗਮ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਦੀ ਇੱਕ ਬੇਟੀ ਰੂਹੀ ਬਾਨੋ ਅਤੇ ਬੇਟਾ ਸਾਬਿਰ ਸੀ। ਰੂਹੀ ਬਾਨੋ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਟੀਵੀ ਅਦਾਕਾਰਾ ਸੀ।
ਉਸਤਾਦ ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ
1978 ਵਿੱਚ ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ ਨੇ ਕਥਕ ਡਾਂਸਰ ਐਂਟੋਨੀਆ ਮਿਨੀਕੋਲਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਇਤਾਲਵੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮੈਨੇਜਰ ਵੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ ਨਾਲ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਡਾਂਸ ਸਿੱਖ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਬੇਟੀਆਂ ਅਨੀਸਾ ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਅਤੇ ਇਜ਼ਾਬੇਲਾ ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਹਨ। ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ ਦੀ ਵੱਡੀ ਧੀ ਅਨੀਸਾ ਇੱਕ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੈ। ਜਦਕਿ ਛੋਟੀ ਬੇਟੀ ਇਜ਼ਾਬੇਲਾ ਡਾਂਸ ਦੀ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਲੈ ਰਹੀ ਹੈ।
ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਮਹਿਮ, ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਸੇਂਟ ਮਾਈਕਲ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਸੇਂਟ ਜ਼ੇਵੀਅਰ ਕਾਲਜ, ਮੁੰਬਈ ਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਉਸਤਾਦ ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਐਲਬਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਕਲਾ ਸਿੱਖੀ, 11 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ 'ਚ ਅਮਰੀਕਾ 'ਚ ਪਹਿਲਾ ਕੀਤਾ ਕੰਸਰਟ
ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ ਦਾ ਜਨਮ 9 ਮਾਰਚ 1951 ਨੂੰ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਤਬਲਾ ਵਾਦਕ ਉਸਤਾਦ ਅੱਲ੍ਹਾ ਰਾਖਾ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਹੈ। ਜ਼ਾਕਿਰ ਨੂੰ ਤਬਲਾ ਵਜਾਉਣ ਦਾ ਇਹ ਹੁਨਰ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਪੂਰੀ ਲਗਨ ਨਾਲ ਸਾਜ਼ ਵਜਾਉਣਾ ਸਿੱਖਿਆ ਸੀ। ਸਿਰਫ਼ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਪਖਾਵਜ਼ ਵਜਾਉਣਾ ਸਿੱਖਿਆ। ਇਹ ਕਲਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਸਿਖਾਈ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿਰਫ 11 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਲ 1973 'ਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਐਲਬਮ 'ਲਿਵਿੰਗ ਇਨ ਦਾ ਮਟੀਰੀਅਲ ਵਰਲਡ' ਲਾਂਚ ਕੀਤੀ।
ਪੰਡਿਤ ਰਵੀ ਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਦਿੱਤਾ 'ਉਸਤਾਦ' ਨਾਮ
ਸਦੀ ਦੇ ਮਹਾਨ ਸਿਤਾਰਵਾਦਕ ਪੰਡਿਤ ਰਵੀ ਸ਼ੰਕਰ ਨਾਲ ਉਸਤਾਦ ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ ਦੀ ਜੁਗਲਬੰਦੀ ਦਾ ਪੂਰਾ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਜੁਗਲਬੰਦੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਤਾਂ ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਹਰ ਕੋਈ ਨੱਚਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਹਰ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਹਾਨ ਸਿਤਾਰਵਾਦਕ ਪੰਡਿਤ ਰਵੀ ਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਉਸਤਾਦ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਤਬਲੇ 'ਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ ਟੇਪ ਕਰਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸੀਟ 'ਤੇ ਬਿਠਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ 'ਚ 'ਉਸਤਾਦ ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ' ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣੇ ਜਾਣ ਲੱਗੇ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Zakir Hussain Passed Away : ਨਹੀਂ ਰਹੇ ਉਸਤਾਦ ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ, ਪਦਮ ਵਿਭੂਸ਼ਣ ਤੇ ਗ੍ਰੈਮੀ ਐਵਾਰਡ ਸਮੇਤ ਕਈ ਸਨਮਾਨਾਂ ਨਾਲ ਸਨ ਸਨਮਾਨਤ
- PTC NEWS
