What Is Five Eyes Alliance : ਕੀ ਹੈ ਫਾਈਵ ਆਈਜ਼ ਅਲਾਇੰਸ ਸੰਸਥਾ ? ਜਾਣੋ ਇਹ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਬਣੀ ?
What Is Five Eyes Alliance : ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਕੈਨੇਡਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚਾਲੇ ਤਣਾਅ ਆਪਣੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ 6-6 ਡਿਪਲੋਮੈਟਾਂ ਨੂੰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਛੱਡਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਜੂਨ 'ਚ ਵੱਖਵਾਦੀ ਆਗੂ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ ਦੇ ਕਤਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੈਨੇਡਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚਾਲੇ ਤਣਾਅ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ 'ਚ ਇੱਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਬਾਹਰ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ ਦੀ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਕੇ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਕੈਨੇਡਾ ਨੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਇਆ ਕਿ ਨਿੱਝਰ ਦੇ ਕਤਲ 'ਚ ਭਾਰਤੀ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਸਟਿਨ ਟਰੂਡੋ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਜਾਂਚ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀਆਂ ਇਸ ਨਤੀਜੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਨਿੱਝਰ ਦੇ ਕਤਲ 'ਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਹੱਥ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਸ ਦਾਅਵੇ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ‘ਫਾਈਵ ਆਈਜ਼ ਅਲਾਇੰਸ’ ਦਾ ਨਾਂ ਲਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਗਠਜੋੜ ਤੋਂ ਵੀ ਇਨਪੁਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਫਾਈਵ ਆਈਜ਼ ਅਲਾਇੰਸ ਸੰਸਥਾ ਕੀ ਹੈ?
ਤਾਂ ਫਿਰ ਕਿ ਹੈ ਫਾਈਵ ਆਈਜ਼ ਅਲਾਇੰਸ ਜਿਸ ਨੇ ਕੈਨੇਡਾ ਨੂੰ ਇਨਪੁਟ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਸਾਰਾ ਵਿਵਾਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ? ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਾਮ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਪੰਜ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਹੈ, ਜੋ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਚ ਇਕੱਠੇ ਕੰਮ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਗਠਜੋੜ 'ਚ ਅਮਰੀਕਾ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ, ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਫਾਈਵ ਆਈਜ਼ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਖੁਫੀਆ ਨੈੱਟਵਰਕ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਫਾਈਵ ਆਈਜ਼ ਅਲਾਇੰਸ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ, ਤਾਂ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਗਠਨ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਦੇਸ਼ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਭਾਵ ਬਹੁਪੱਖੀ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ ਭਾਈਵਾਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ। ਇਸ ਗਠਜੋੜ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਉਦੇਸ਼ ਅੱਤਵਾਦ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਇਹ ਸੰਸਥਾ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਬਣੀ?
ਫਾਈਵ ਆਈਜ਼ ਅਲਾਇੰਸ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਜਦੋਂ ਮਿੱਤਰ ਫ਼ੌਜਾਂ ਜਰਮਨੀ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਜਾਸੂਸਾਂ ਤੋਂ ਤੰਗ ਆ ਗਈਆਂ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਹੱਲ ਲੱਭਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸਹਿਯੋਗੀ ਫੌਜਾਂ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀਆਂ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨਗੀਆਂ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ 1943 'ਚ, ਯੂਐਸ ਯੁੱਧ ਵਿਭਾਗ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਏਜੰਸੀ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਰੂਸਾ (ਬ੍ਰਿਟੇਨ-ਅਮਰੀਕਾ ਸਮਝੌਤਾ) ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਜਰਮਨ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨੀ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨੂੰ ਤੋੜਨ 'ਚ ਸਫਲ ਰਹੀ।
ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਗਠਜੋੜ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। 1946 'ਚ, ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਨਾਮ ਮਿਲਿਆ - UKUSA (UK-USA ਸਮਝੌਤਾ)। ਕੈਨੇਡਾ ਸਾਲ 1949 'ਚ ਇਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਿਆ। ਫਿਰ 1956 'ਚ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵੀ ਇਸ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ। 'ਦਿ ਡਿਪਲੋਮੈਟ' ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ, ਫਾਈਵ ਆਈਜ਼ ਅਲਾਇੰਸ ਦੇਸ਼ ਆਪਣੇ ਭਾਈਵਾਲਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ 'ਚ ਰੱਖ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਲਈ ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਤਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਫਾਈਵ ਆਈਜ਼ ਦਾ ਸਕੱਤਰੇਤ ਅਮਰੀਕਾ 'ਚ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਇਸ ਗਠਜੋੜ 'ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਦੂਜਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਕੈਨੇਡਾ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਜਾਂ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਬਹੁਤ ਸੀਮਤ ਹੈ।
ਫਾਈਵ ਆਈਜ਼ ਅਲਾਇੰਸ ਕਿੰਨਾ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੈ?
ਜਾਸੂਸਾਂ ਦਾ ਇਹ ਨੈੱਟਵਰਕ ਕਿੰਨਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੈ, ਇਸ ਦੀ ਮਿਸਾਲ 2001 ਦੀ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਸਾਲ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਟੀਮ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਗਈ ਸੀ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ 'ਚ ਵਨਡੇ ਮੈਚ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਸੀ। ਮੈਚ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਚਾਨਕ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਮੈਦਾਨ 'ਚ ਨਾ ਆਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਛੱਡ ਕੇ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਪਰਤਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੀਡੀਆ ਤੱਕ ਹਰ ਕੋਈ ਹੈਰਾਨ ਸੀ ਕਿ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕਿਉਂ ਕੀਤਾ। ਬਾਅਦ 'ਚ 'ਸਵਿਚ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਉਸੇ ਫਾਈਵ ਆਈਸ ਅਲਾਇੰਸ ਨੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਨੂੰ ਇਨਪੁਟ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਟੀਮ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Amritsar News : ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਦਾ 490ਵਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ, ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ’ਚ ਸੰਗਤ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਨਤਮਸਤਕ
- PTC NEWS
