UPI transactions 2024: 11 ਮਹੀਨਿਆਂ 'ਚ 223 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ UPI ਲੈਣ-ਦੇਣ, ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਿਪੋਰਟ 'ਚ ਕਿਹਾ ਇਹ
UPI transactions 2024: ਯੂਨੀਫਾਈਡ ਪੇਮੈਂਟਸ ਇੰਟਰਫੇਸ (UPI) ਨੇ ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਨਵੰਬਰ 2024 ਦਰਮਿਆਨ 15,547 ਕਰੋੜ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕਰਕੇ 223 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਅੰਕੜਾ ਪਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਿਪੋਰਟ 'ਚ ਕਿਹਾ ਕਿ UPI ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਭਾਰਤ 'ਚ ਡਿਜੀਟਲ ਪੇਮੈਂਟ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ UPI ਸੱਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ, ਸਿੰਗਾਪੁਰ, ਭੂਟਾਨ, ਨੇਪਾਲ, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ, ਫਰਾਂਸ ਅਤੇ ਮਾਰੀਸ਼ਸ।
2016 ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ
UPI ਨੂੰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪੇਮੈਂਟਸ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਆ (NPCI) ਦੁਆਰਾ 2016 ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਬੈਂਕ ਖਾਤਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪ ਨਾਲ ਲਿੰਕ ਕਰਕੇ ਪੈਸੇ ਭੇਜਣਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਆਸਾਨ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭੁਗਤਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਤਤਕਾਲ ਫੰਡ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਵਪਾਰੀ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਅਤੇ ਪੀਅਰ-ਟੂ-ਪੀਅਰ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨੂੰ ਵੀ ਸਰਲ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਅਕਤੂਬਰ 2024 ਵਿੱਚ ਨਵਾਂ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ
UPI ਨੇ ਅਕਤੂਬਰ 2024 ਵਿੱਚ 16.58 ਬਿਲੀਅਨ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦਾ ਨਵਾਂ ਰਿਕਾਰਡ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੁੱਲ 23.49 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਏ। ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਅਕਤੂਬਰ 2023 ਵਿੱਚ 11.40 ਬਿਲੀਅਨ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 45% ਦਾ ਸਾਲਾਨਾ ਵਾਧਾ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। UPI ਨਾਲ ਜੁੜੇ 632 ਬੈਂਕ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਭੁਗਤਾਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਿਸਟਮ ਕਿੰਨੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਛੋਟੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਲਾਭ ਮਿਲਿਆ
UPI ਨੇ ਛੋਟੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ, ਸਟ੍ਰੀਟ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਲਈ ਪੈਸੇ ਭੇਜਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਾਧਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਯੂਪੀਆਈ ਦੀ ਮੰਗ ਵਧ ਗਈ ਕਿਉਂਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਨਕਦੀ ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਸੰਪਰਕ ਰਹਿਤ ਵਿਕਲਪਾਂ ਦੀ ਭਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਫਰਾਂਸ ਵਿੱਚ UPI ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਹੈ। ਯੂਪੀਆਈ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਵਾਲਾ ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਬ੍ਰਿਕਸ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਯੂਪੀਆਈ ਦੇ ਵਿਸਤਾਰ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਛੇ ਨਵੇਂ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਤੀ ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਵੇਗੀ।
ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ
2023 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਰੀਅਲ-ਟਾਈਮ ਭੁਗਤਾਨ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਿੱਚ 49% ਯੋਗਦਾਨ ਦੇਵੇਗਾ। ACI ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਰਿਪੋਰਟ 2024 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਨਵੀਨਤਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। UPI ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਇਸਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਤਰ, ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਅਤੇ ਆਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਹਨ। UPI ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਨਕਦ ਰਹਿਤ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵੱਲ ਲੈ ਕੇ ਗਿਆ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਦੀ ਵੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
- PTC NEWS
