PM Modi Russia Visit: PM ਦਾ ਰੂਸ ਦੌਰਾ ਹੋਵੇਗਾ ਖਾਸ, ਜਾਣੋ ਇਸ ਵਾਰ 70 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਦੋਸਤ ਤੋਂ ਕੀ ਉਮੀਦ ?
PM Modi Russia Visit: ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਰੂਸ ਦੇ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦੀ ਦੋ ਦਿਨਾਂ (8 ਅਤੇ 9 ਜੁਲਾਈ) ਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰੂਸ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੁਤਿਨ ਦੇ ਸੱਦੇ 'ਤੇ ਉੱਥੇ ਗਏ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਮੋਦੀ ਦੀ ਇਸ ਫੇਰੀ 'ਤੇ ਟਿਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰੂਸ ਸਭ ਤੋਂ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਸਾਂਝੇਦਾਰ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਈ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗੀ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਤੀਜੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦੋ-ਪੱਖੀ ਦੌਰੇ ਲਈ ਰੂਸ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆ ਹੈ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਸਮਝਾਂਗੇ ਕਿ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਦੀ ਇਹ ਯਾਤਰਾ ਭਾਰਤੀ ਵਪਾਰ ਲਈ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ, ਇਸ ਦਾ ਭਾਰਤੀ ਵਪਾਰ ਜਗਤ 'ਤੇ ਕਿੰਨਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਵੇਗਾ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੁਤਿਨ ਨਾਲ 16 ਵਾਰ ਮੁਲਾਕਾਤਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ 2021 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਵੇਂ ਨੇਤਾ ਆਹਮੋ-ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ 3 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਬਦਲਾਅ ਆਇਆ ਹੈ। ਯੂਕਰੇਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਲੰਬੇ ਯੁੱਧ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਰੂਸ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਦੋਸਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਲਗਭਗ 4 ਦਹਾਕਿਆਂ ਬਾਅਦ ਕਿਸੇ ਰੂਸੀ ਨੇਤਾ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਹੁਣ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨਾਲ ਪੁਤਿਨ ਦੀ ਦੁਵੱਲੀ ਗੱਲਬਾਤ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਖਾਸ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਰਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਪਹਿਲਾ ਵਿਦੇਸ਼ ਦੌਰਾ ਕਿਸੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੋਦੀ ਨੇ 2014 ਵਿੱਚ ਭੂਟਾਨ ਅਤੇ 2019 ਵਿੱਚ ਮਾਲਦੀਵ-ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦਾ ਵੀ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਵਾਰ ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ ਵੀ ਟੁੱਟ ਗਈ।
ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ 'ਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਰੂਸ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਪੀਐੱਮ ਮੋਦੀ
ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਰੂਸ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਦੌਰਾ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ 'ਚ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਯੂਰਪ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਰੂਸ 'ਤੇ ਕਈ ਸਖਤ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਪਾਬੰਦੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਯੂਕਰੇਨ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨੇ ਪੁਤਿਨ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਸੀ ਪਰ ਇਹ ਮੁਲਾਕਾਤ ਮਾਸਕੋ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਮਰਕੰਦ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਐਸਸੀਓ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਸ ਮੁਲਾਕਾਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਪੁਤਿਨ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਜੰਗ ਦਾ ਦੌਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਮਾਸਕੋ ਦੇ ਵਿੱਚ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਚੰਗੇ ਸਬੰਧ ਰਹੇ ਹਨ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ 1971 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ ਨੇ ਸ਼ਾਂਤੀ, ਦੋਸਤੀ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦੀ ਭਾਰਤ-ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਧੀ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਸਨ।
ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਸਥਿਤੀ ਕੀ ਹੈ?
ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਰੂਸ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚਕਾਰ ਮੌਜੂਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਸਥਿਤੀ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਯੂਕਰੇਨ ਨਾਲ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਰੂਸ ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। 2023-24 'ਚ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਵਪਾਰ ਰਿਕਾਰਡ 65.70 ਅਰਬ ਡਾਲਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਦਕਿ 2025 ਤੱਕ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ 30 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਲੈ ਜਾਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਸੀ। ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਉਛਾਲ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੱਡੀ ਤੇਲ ਖਰੀਦ ਕਾਰਨ ਆਇਆ ਹੈ। ਰੂਸ ਸਾਡਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਊਰਜਾ ਸਪਲਾਇਰ ਹੈ।
ਜੋ ਅਸੀਂ ਖਰੀਦਦੇ ਅਤੇ ਵੇਚਦੇ ਹਾਂ
ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਪਾਰ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਰੂਸ ਨੂੰ ਦਵਾਈਆਂ, ਜੈਵਿਕ ਰਸਾਇਣ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਮਸ਼ੀਨਰੀ, ਮਕੈਨੀਕਲ ਉਪਕਰਣ, ਲੋਹਾ ਅਤੇ ਸਟੀਲ ਭੇਜਦਾ ਹੈ। ਆਯਾਤ ਦੇ ਮੋਰਚੇ 'ਤੇ, ਭਾਰਤ ਰੂਸ ਤੋਂ ਤੇਲ ਅਤੇ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਉਤਪਾਦ, ਖਾਦ, ਖਣਿਜ ਸਰੋਤ, ਕੀਮਤੀ ਪੱਥਰ ਅਤੇ ਧਾਤਾਂ, ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਭਾਰਤ ਰੂਸ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰੱਖਿਆ ਉਤਪਾਦ ਖਰੀਦਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਮੁਤਾਬਕ ਭਾਰਤ ਦੇ 70 ਫੀਸਦੀ ਹਥਿਆਰ ਰੂਸ ਦੁਆਰਾ ਜਾਂ ਰੂਸ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਵਾਰ ਕੀ ਹੋਵੇਗੀ ਗੱਲਬਾਤ ?
ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਸੌਦਾ ਹੈ। ਰੂਸ 'ਤੇ ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਕਾਰਨ ਬੈਂਕਿੰਗ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਵਧ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਭਾਰਤ ਰਾਹੀਂ ਹੱਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਵਧਦੀਆਂ ਊਰਜਾ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਰੂਸ ਤੋਂ ਤੇਲ ਅਤੇ ਐੱਨ.ਐੱਨ.ਜੀ. ਲਈ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਉੱਤਰ-ਦੱਖਣੀ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਕੋਰੀਡੋਰ, ਚੇਨਈ-ਵਲਾਦੀਵੋਸਤੋਕ ਮੈਰੀਟਾਈਮ ਰੂਟ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਸਾਗਰ ਕਾਰੀਡੋਰ ਬਣਾਉਣ 'ਤੇ ਵੀ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਲਈ ਕੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ?
ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਰੂਸ ਤੋਂ S-400 ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਛੇਤੀ ਸਪਲਾਈ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਰੂਸ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਅਮਰੀਕਾ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸ ਨਾਲ ਕਈ ਰੱਖਿਆ ਸੌਦਿਆਂ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਹਨ ਪਰ ਚੀਨ ਨਾਲ ਵਧਦੇ ਤਣਾਅ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਰੂਸ ਦਾ ਸਹਿਯੋਗ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਰੂਸ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪੁਤਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਐਲਾਨ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਕਿ ਰੂਸ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਜੋ ਵੀ ਰੱਖਿਆ ਤਕਨੀਕ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਇਸ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਸਾਂਝਾ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਭਾਰਤ ਲਈ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਰੂਸ ਨਾਲ ਨਵੇਂ ਰੱਖਿਆ ਸੌਦੇ 'ਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਲਈ ਕਿਹੜੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ
ਇਹ ਵੱਖਰੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਰੂਸ ਸਾਡਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਹਿਯੋਗੀ ਹੈ ਪਰ ਹਕੀਕਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਅੱਗੇ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਰੂਸ ਤੋਂ ਨਿਰਯਾਤ ਨਾਲੋਂ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਆਯਾਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਰੂਸ 'ਤੇ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦਾ ਅਸਰ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਪਾਰ 'ਤੇ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਆਪਣੇ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਲਿਆਉਣ ਦੇ ਮੂਡ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਫਾਰਮਾ, ਆਈਟੀ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ਵਧਾਉਣ 'ਤੇ ਹੈ। ਫਿਲਹਾਲ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਹੋਵੇਗੀ ਪਰ ਜਲਦ ਹੀ ਭਾਰਤ ਰੂਸ ਨਾਲ ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਵੀ ਅੱਗੇ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਕਈ ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਦਾ ਵਪਾਰ
ਭਾਰਤੀ ਦੂਤਾਵਾਸ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰੂਸ ਵਿਚਾਲੇ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸਹਿਯੋਗ ਵਧਣਾ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। 2025 ਤੱਕ ਦੁਵੱਲੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ 50 ਅਰਬ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਯਾਨੀ 4 ਲੱਖ 17 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਦੁਵੱਲੇ ਵਪਾਰ ਨੂੰ 30 ਅਰਬ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਭਾਵ 2 ਲੱਖ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਟੀਚਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: Python Swallowed Woman: ਲਾਪਤਾ ਹੋਈ ਪਤਨੀ ਤਾਂ ਪਤੀ ਨੇ ਵੱਢ ਦਿੱਤਾ ਅਜਗਰ ! ਜਾਣੋ ਕਾਰਨ
- PTC NEWS
