Bal Gangadhar Tilak Birth Anniversary : ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੇ ਆਗੂ ਬਾਲ ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਨ 23 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। 'ਸਵਰਾਜ ਮੇਰਾ ਜਨਮ ਸਿੱਧ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਂ ਇਸਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਾਂਗਾ' ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬਾਲ ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ ਦਾ ਨਾਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀਆਂ 'ਚ ਬੜੇ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਗੁਲਾਮੀ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾਉਣ 'ਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। ਤਾਂ ਆਉ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਬਾਲ ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਕੁਝ ਅਣਸੁਣਿਆ ਗੱਲਾਂ।
- ਬਾਲ ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀਆਂ 'ਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਜਿਸ ਦਾ ਜਨਮ 23 ਜੁਲਾਈ 1856 ਨੂੰ ਰਤਨਾਗਿਰੀ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਚਿਕਨ ਪਿੰਡ 'ਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਗੰਗਾਧਰ ਰਾਮਚੰਦਰ ਤਿਲਕ ਸਨ, ਜੋ ਇੱਕ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਸਨ।
- ਬਾਲ ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਮਿਹਨਤੀ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਸਦਕਾ ਸਕੂਲ ਦੇ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ 'ਚ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਹ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਕਸਰਤ ਵੀ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਸਰੀਰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਨ।
- ਉਹਨਾਂ ਨੇ 1879 'ਚ ਬੀ.ਏ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕੀਤੀ। ਮੀਡਿਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਸੀ ਕਿ ਤਿਲਕ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਣਗੇ ਅਤੇ ਵੰਸ਼ ਦਾ ਮਾਣ ਵਧਾਉਣਗੇ, ਪਰ ਤਿਲਕ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਜਨਤਾ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਣ ਲਿਆ ਸੀ। ਇਮਤਿਹਾਨ ਪਾਸ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ।
- ਨਿਊ ਇੰਗਲਿਸ਼ ਸਕੂਲ 1880 'ਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਫਰਗੂਸਨ ਕਾਲਜ।
- ਜਦੋਂ ਦੋਸਤਾਂ ਨੇ ਤਿਲਕ ਨਾਲ ਕਾਨੂੰਨ ਪਾਸ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ - 'ਮੈਂ ਪੈਸੇ ਦਾ ਲਾਲਚੀ ਨਹੀਂ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਪੈਸੇ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਗੁਲਾਮ ਬਣਨਾ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਵਕਾਲਤ ਦਾ ਸਬੰਧ ਹੈ, ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਪੇਸ਼ਾ ਵੀ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੈਂ 'ਸਾ ਵਿਦਿਆ ਯਾ ਵਿਮੁਕਤੇ' ਅਰਥਾਤ 'ਗਿਆਨ ਜੋ ਮੁਕਤੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ' 'ਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਇਸ ਲਈ ਦੋਸਤ ਇਹ ਦੇਖ ਕੇ ਬਹੁਤ ਹੈਰਾਨ ਹੋਏ ਕਿ ਤਿਲਕ ਜੀ ਨੇ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ 30 ਰੁਪਏ ਮਾਸਿਕ ਤਨਖਾਹ 'ਤੇ ਪੜ੍ਹਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਨੇ ਕਿਹਾ - ਤੁਸੀਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਕਿੱਤਾ ਕਿਉਂ ਚੁਣਿਆ? ਤੁਸੀਂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਤ ਕੀ ਹੈ? ਓਏ, ਜਦੋਂ ਤੂੰ ਮਰ ਜਾਵੇਂਗਾ ਤਾਂ ਸਸਕਾਰ ਲਈ ਤੇਰੇ ਘਰ ਲੱਕੜਾਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਉਣਗੀਆਂ।' ਇਸ 'ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਹੱਸ ਕੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ - 'ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਸਸਕਾਰ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਕਿਉਂ ਕਰਾਂ, ਸਾਡੀ ਨਗਰਪਾਲਿਕਾ ਕਿਉਂ ਬਣੀ ਹੈ? ਉਹ ਮੇਰੀ ਚਿੰਤਾ ਕਰੇਗੀ, ਉਹ ਸਮੱਗਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰੇਗੀ ਅਤੇ ਉਹ ਮੇਰੀ ਚਿਖਾ ਨੂੰ ਸਾੜ ਦੇਵੇਗੀ। ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਦੋਸਤ ਬੇਚੈਨ ਹੋ ਗਏ।
- ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨੇਤਾ ਸਨ। ਜਿਸ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਪੂਰਨ ਸਵਰਾਜ ਦੀ ਮੰਗ ਉਠਾਈ ਸੀ। ਜਨ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਲੋਕਮਾਨਿਆ ਤਿਲਕ ਨੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ 'ਚ ਪੂਰੇ ਹਫ਼ਤੇ ਦੌਰਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਉਤਸਵ ਅਤੇ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਉਤਸਵ ਮਨਾਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੇਲਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਾਂ 'ਚ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਨ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਭਰੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸੱਚੇ ਜਨਤਕ ਆਗੂ ਤਿਲਕ ਨੂੰ ਲੋਕਮਾਨਿਆ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਬੜੇ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਦਿੱਤਾ।
- ਲੋਕਮਾਨਿਆ ਤਿਲਕ ਦੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਕਦਮਾਂ ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਦੇਸ਼ਧ੍ਰੋਹ ਦਾ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ, 6 ਸਾਲ ਲਈ ਜਲਾਵਤਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬਰਮਾ ਦੀ ਮਾਂਡਲੇ ਜੇਲ੍ਹ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
- ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਤਿਲਕ ਨੇ ਗੀਤਾ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 'ਗੀਤਾ ਰਹਸਯ' ਨਾਂ ਦਾ ਟੀਕਾ ਵੀ ਲਿਖਿਆ। ਦਸ ਦਈਏ ਕਿ ਤਿਲਕ ਦੇ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾਅ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਉਸ ਦੀ 'ਗੀਤਾ ਰਹਸਯ' ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਤੂਫ਼ਾਨ ਵਾਂਗ ਵਧ ਗਿਆ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਮਨ ਇਸ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਦੁਖੀ ਹੋਏ।
- ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਮਰਾਠੀ 'ਚ 'ਮਰਾਠਾ ਦਰਪਣ' ਅਤੇ 'ਕੇਸਰੀ' ਨਾਮ ਦੇ ਦੋ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅਖਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ, ਜੋ ਲੋਕਾਂ 'ਚ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਏ। ਜਿਸ 'ਚ ਤਿਲਕ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਪ੍ਰਤੀ ਇਸ ਦੀ ਹੀਣ ਭਾਵਨਾ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ।
- ਲੋਕਮਾਨਿਆ ਤਿਲਕ ਦੀ ਮੌਤ 1 ਅਗਸਤ 1920 ਨੂੰ ਮੁੰਬਈ 'ਚ ਹੋਈ। ਤਿਲਕ ਸੱਚਮੁੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨੇਤਾ, ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ ਅਤੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ ਸਨ। ਅਜਿਹੇ ਬਹਾਦਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮ ਲੋਕਮਾਨਿਆ ਤਿਲਕ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਯੰਤੀ 'ਤੇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: Farmers Meeting : ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਕੀਤੇ ਵੱਡੇ ਐਲਾਨ, 15 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ’ਚ ਟਰੈਕਟਰ ਮਾਰਚ ਕੱਢਣਗੇ ਕਿਸਾਨ, ਜਾਣੋ ਹੋਰ ਰਣਨੀਤੀ
- PTC NEWS
