World Asthma Day 2024: ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਅਸਥਮਾ, ਜਾਣੋ ਪੀੜਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦੈ ਧਿਆਨ
Asthma : ਮਾਹਿਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਅਸਥਮਾ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ।
World Asthma Day 2024: ਅਸਥਮਾ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਦੇ ਉਪਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣੂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਦਸ ਦਈਏ ਕਿ ਇਨਹੇਲਰ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦਵਾਈਆਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਸਥਮਾ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸਨੂੰ ਕਦੋਂ, ਕਿਵੇਂ ਅਤੇ ਕਿੰਨਾ ਲੈਣਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ 'ਚ ਅਸਥਮਾ ਦੇ ਲੱਛਣ ਉੱਭਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਤਾਂ ਆਉ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ...
ਅਸਥਮਾ ਕਿਉਂ ਅਤੇ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਅਸਥਮਾ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਖਤਰਾ ਲਗਭਗ ਹਰ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ 'ਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ ਸਾਹ ਨਾਲੀਆਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਸੋਜ ਅਤੇ ਅਕੜਾਅ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਅਸਥਮਾ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ। ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਵੱਡੀ ਨਾ ਬਣ ਜਾਵੇ।
ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ
ਅਸਥਮਾ 'ਚ ਸਾਹ ਦੀ ਨਾਲੀ ਸਖ਼ਤ ਜਾਂ ਤੰਗ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸੁੱਜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਾਹ ਲੈਣ 'ਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਹ ਦੀ ਤਕਲੀਫ ਅਤੇ ਖੰਘ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵੀ ਇਸ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਛਾਤੀ 'ਚ ਜਕੜ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਹ ਲੈਂਦੇ ਸਮੇਂ ਸੀਟੀ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣਾਈ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਧੂੜ ਅਤੇ ਧੂੰਏਂ ਤੋਂ ਐਲਰਜੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸਮੱਸਿਆ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜ਼ੁਕਾਮ ਅਤੇ ਖਾਂਸੀ ਵਰਗੀਆਂ ਲਾਗਾਂ ਹਨ ਤਾਂ ਅਸਥਮਾ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵੱਧ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਅਸਥਮਾ ਦਿਵਸ 2024 ਦਾ ਥੀਮ: 'ਵਿਸ਼ਵ ਅਸਥਮਾ ਦਿਵਸ' ਹਰ ਸਾਲ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਥੀਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਸਾਲ ਦੀ ਥੀਮ ਹੈ - "ਅਸਥਮਾ ਸਿੱਖਿਆ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ"।
ਅਸਥਮਾ ਦੇ ਲੱਛਣ: ਅਸਥਮਾ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕਾਂ 'ਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦੇਖੇ ਜਾਣਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ- ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ, ਘਬਰਾਹਟ, ਬੇਚੈਨੀ, ਥਕਾਵਟ, ਛਾਤੀ 'ਚ ਦਰਦ, ਸਾਹ ਚੜ੍ਹਨਾ, ਲਗਾਤਾਰ ਖੰਘ, ਛਾਤੀ 'ਚ ਜਕੜਨ, ਸਾਹ ਚੜ੍ਹਨਾ।
ਸੁਚੇਤ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ?
ਜੇਕਰ ਪਰਿਵਾਰ 'ਚ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਅਸਥਮਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਮਾਪਿਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਅਸਥਮਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਉਮਰ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਚਾਹੇ ਬੱਚਾ ਜਾਂ ਬਜ਼ੁਰਗ ਵਿਅਕਤੀ
ਇਨਹੀਲ੍ਹਰ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਹੱਲ: ਅਸਥਮਾ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ 'ਚ ਇਨਹੀਲ੍ਹਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਨਹੀਲ੍ਹਰ ਦੀ ਦਵਾਈ ਮੂੰਹ ਦੀ ਦਵਾਈ ਨਾਲੋਂ 10 ਤੋਂ 15 ਗੁਣਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਭਾਵ ਜੇਕਰ ਉਹੀ ਦਵਾਈ ਗੋਲੀ ਦੇ ਰੂਪ 'ਚ ਦੇਣੀ ਪਵੇ ਤਾਂ ਇਹ 10-15 ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਨਹੀਲ੍ਹਰ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਿਸੇ ਗੋਲੀ ਆਦਿ ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਹਿਲੀ ਹੈ ਨਿਵਾਰਕ, ਜੋ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੈਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਸਮੱਸਿਆ-ਰੋਕਥਾਮ ਵਾਲੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਲੈਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਅਸਥਮਾ ਹੋਣ ਦਾ ਕਾਰਨ
- ਜੇਕਰ ਪਰਿਵਾਰ 'ਚ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਅਸਥਮਾ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਬੱਚੇ 'ਚ ਅਸਥਮਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ 3 ਤੋਂ 6 ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
- ਜੇਕਰ ਪਰਿਵਾਰ 'ਚ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਐਲਰਜੀ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪਰਾਗ ਤਾਪ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਸਥਮਾ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
- ਬਚਪਨ 'ਚ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਜੇ ਸਾਹ ਲੈਣ 'ਚ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਬਾਅਦ 'ਚ ਅਸਥਮਾ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਸਿਗਰਟ ਪੀਣ ਨਾਲ ਵੀ ਅਸਥਮਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਮਾਂ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਸਿਗਰਟ ਪੀਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਬੱਚਾ ਅਸਥਮਾ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਧਿਆਨ
- ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਕਾਰਨਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੋ ਅਸਥਮਾ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।
- ਨਾਲ ਹੀ ਕਿਸੇ ਉਸਾਰੀ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਜਾਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਖੇਤਰ 'ਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਾਸਕ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਾਅ ਅਪਣਾਉਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ।
- ਜੇਕਰ ਪਰਿਵਾਰ 'ਚ ਕੋਈ ਸਿਗਰਟ ਪੀਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪੈਸਿਵ ਸਮੋਕਿੰਗ ਕਾਰਨ ਅਸਥਮਾ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਜ਼ਰੂਰ ਵਧ ਜਾਵੇਗੀ।
- ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਤੋਂ ਐਲਰਜੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਜੇਕਰ ਨੇੜੇ-ਤੇੜੇ ਵਾਇਰਲ ਫੈਲਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੇ ਸਮੇਂ ਮਾਸਕ ਪਹਿਨੋ। ਇਹ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਅਤੇ ਧੂੜ ਆਦਿ ਤੋਂ ਵੀ ਬਚਾਉਂਦਾ ਹੈ।