Karnail Singh Isru : ਕੌਣ ਸਨ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਈਸੜੂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੋਆ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ‘ਚ ਨਿਭਾਈ ਸੀ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ? ਜਾਣੋ

Karnail Singh Isru : ਅੱਜ ਪੂਰਾ ਦੇਸ਼ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਕੁਰਬਾਨ ਹੋਏ ਯੋਧੀਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਥੇ ਹੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ 'ਤੇ 1955 ਵਿੱਚ ਗੋਆ ਮੁਕਤੀ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗੁਆਉਣ ਵਾਲੇ ਮਰਹੂਮ ਕਾਰਕੁਨ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਈਸੜੂ ਨੂੰ ਵੀ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ। ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਈਸੜੂ ਨੇ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਗੋਆ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਲਈ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 

ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਈਸੜੂ ਦਾ ਜਨਮ

ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਈਸੜੂ ਦਾ ਜਨਮ 1930 ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਈਸੜੂ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦੀ ਮਾਤਾ ਨੇ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੇ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਅਤੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਵਰਗੇ ਨਾਇਕਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਜਨੂੰਨ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ। ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੀਪੀਆਈ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਇਸ ਕਾਰਨ ਲਈ ਉਸਦੇ ਸਮਰਪਣ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਈਸੜੂ ਦਾ ਗੋਆ ਮੁਕਤੀ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਕੀ ਯੋਗਦਾਨ ਸੀ ?

ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇੱਕ ਕਾਰਕੁਨ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਈਸੜੂ ਨੇ ਗੋਆ ਮੁਕਤੀ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਵਰਗੇ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋ ਕੇ, ਉਹ ਸੀਪੀਆਈ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਗੋਆ ਨੂੰ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ। ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਤਿਰੰਗਾ ਲਹਿਰਾਉਣ ਲਈ ਗੋਆ ਵੱਲ ਮਾਰਚ ਕਰ ਰਹੇ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ, ਪਰ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਫੌਜਾਂ ਨਾਲ ਝੜਪ ਦੌਰਾਨ ਦੁਖਦਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ।

ਗੋਆ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ?

ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਭਾਰਤ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦੇ ਸਮਾਨ, ਗੋਆ ਨੇ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਵਾਧਾ ਦੇਖਿਆ। Tristão de Bragança Cunha ਅਤੇ ਰਾਮ ਮਨੋਹਰ ਲੋਹੀਆ ਵਰਗੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਨਾਗਰਿਕ ਸੁਤੰਤਰਤਾ, ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ ਏਕੀਕਰਨ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਮਤਭੇਦਾਂ ਨੇ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। 1961 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੁਆਰਾ ਗੋਆ ਦਾ ਅੰਤਮ ਕਬਜ਼ਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਲ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਸੀ।

ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਈਸੜੂ  ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੇ ਗੋਆ ਮੁਕਤੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ?

ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਈਸੜੂ ਦੀ ਗੋਆ ਮੁਕਤੀ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੇ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਜ਼ੁਲਮ ਵਿਰੁੱਧ ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕੀਤਾ। ਹੋਰ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਨੇ ਗੋਆ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ। ਇਹ ਅੰਦੋਲਨ, ਭਾਰਤ ਦੁਆਰਾ ਗੋਆ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੋਇਆ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਧਿਆਏ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਤੀ ਅਟੁੱਟ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਈਸੜੂ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਕਿਹੜੀਆਂ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ?

ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਗੋਆ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਈਸੜੂ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ ਇੱਕ ਬੁੱਤ, ਪਿੰਡ ਦੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ, ਪਾਰਕ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਹੈ। ਗੋਆ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਈਸੜੂ ਦੀ ਕਾਂਸੀ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਗੋਆ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਨੂੰ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਸੜਕ ਦਾ ਨਾਂ ਈਸੜੂ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਰੱਖਣ ਦਾ ਵੀ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਈਸੜੂ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ।

ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਗੋਆ ਮੁਕਤੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਕੀ ਮਹੱਤਵ ਸੀ?

ਗੋਆ ਮੁਕਤੀ ਅੰਦੋਲਨ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਮਰਪਣ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਸੀ। 1947 ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਗੋਆ, ਦਮਨ ਅਤੇ ਦੀਵ ਨੂੰ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਵਾਉਣਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਪ੍ਰਤੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਸਥਾਰ ਸੀ। ਅੰਦੋਲਨ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਈਸਰੂ ਵਰਗੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਅਪਣਾਏ ਗਏ ਸੱਚ ਅਤੇ ਅਹਿੰਸਾ ਦੇ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਨੇ ਨਿਆਂ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦਾ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Independence Day : ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ’ਚ 16 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿਵਸ, ਜਾਣੋ ਕਾਰਨ