VI- ਏਅਰਟੈੱਲ ਨੂੰ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਤੋਂ ਝਟਕਾ, ਹੁਣ ਚੁਕਾਉਣੇ ਪੈਣਗੇ 92,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ
ਵੋਡਾਫੋਨ-ਆਈਡੀਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਏਅਰਟੈੱਲ ਵਰਗੀਆਂ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ ਹੈ।
: ਵੋਡਾਫੋਨ-ਆਈਡੀਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਏਅਰਟੈੱਲ ਵਰਗੀਆਂ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਅਦਾਲਤ ਦੇ 2019 ਦੇ ਫੈਸਲੇ 'ਤੇ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਇੱਕ ਕਿਊਰੇਟਿਵ ਪਟੀਸ਼ਨ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਟੈਲੀਕਾਮ ਆਪਰੇਟਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁੱਲ ਮਾਲੀਆ (ਏ.ਜੀ.ਆਰ.) ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਨਾ ਕਰਨ ਨੂੰ ਅਣਡਿੱਠ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਕੰਪਨੀ ਸਿੱਧੀ ਕਮਾਈ ਕਰਦੀ ਹੈ) ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਕੰਪਨੀਆਂ 'ਤੇ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਦਾ ਕੀ ਅਸਰ ਪਵੇਗਾ?
ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੁਆਰਾ ਕਿਊਰੇਟਿਵ ਪਟੀਸ਼ਨ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰਨ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਟੈਲੀਕਾਮ ਆਪਰੇਟਰਾਂ ਨੂੰ ਪਿਛਲੇ 15 ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਏਜੀਆਰ ਬਕਾਏ ਵਜੋਂ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ 92,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਆਪਰੇਟਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀਆਂ ਉਪਚਾਰਕ ਪਟੀਸ਼ਨਾਂ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ 2019 ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਉਪਲਬਧ ਆਖਰੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਾਧਨ ਸਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਏਜੀਆਰ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਟੈਲੀਕਾਮ ਆਪਰੇਟਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗੈਰ-ਕੋਰ ਮਾਲੀਆ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਜੋ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਭੁਗਤਾਨਯੋਗ ਫੀਸਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰੇਗਾ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਆਪਰੇਟਰ।
ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਕੀ ਕਿਹਾ?
ਭਾਰਤ ਦੇ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਡੀਵਾਈ ਚੰਦਰਚੂੜ, ਜਸਟਿਸ ਸੰਜੀਵ ਖੰਨਾ ਅਤੇ ਜਸਟਿਸ ਬੀਆਰ ਗਵਈ ਸਮੇਤ ਤਿੰਨ ਜੱਜਾਂ ਦੀ ਬੈਂਚ ਨੇ 30 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਕਿਊਰੇਟਿਵ ਪਟੀਸ਼ਨਾਂ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਫੈਸਲੇ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿਊਰੇਟਿਵ ਪਟੀਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ ਸਬੰਧਤ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਰਾਏ ਵਿੱਚ ਰੂਪਾ ਅਸ਼ੋਕ ਹੁਰਾ ਬਨਾਮ ਅਸ਼ੋਕ ਹੁਰਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਵਿੱਚ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੋਈ ਕੇਸ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਿਊਰੇਟਿਵ ਪਟੀਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਗਣਨਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਵੋਡਾਫੋਨ-ਆਈਡੀਆ ਦੁਆਰਾ ਭੁਗਤਾਨ ਯੋਗ ਏਜੀਆਰ ਬਕਾਏ 58,254 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਏਅਰਟੈੱਲ ਦੁਆਰਾ ਭੁਗਤਾਨ ਯੋਗ 43,980 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸਨ।
ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੀ ਨਿਯਮ ਹੈ?
ਭਾਰਤ ਦੀ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਨੀਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਨਾਲ ਮਾਲੀਆ ਵੰਡ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਤਹਿਤ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਲਾਈਸੈਂਸਿੰਗ ਫੀਸ ਅਤੇ ਸਪੈਕਟ੍ਰਮ ਵਰਤੋਂ ਖਰਚੇ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਅਤੇ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਦੇਣ ਯੋਗ ਇਹ ਫੀਸ AGR ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਜੋਂ ਗਿਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਕੀ ਏਜੀਆਰ ਵਿੱਚ ਟੈਲੀਕਾਮ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਗੈਰ-ਮੁੱਖ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਤੋਂ ਕਮਾਈ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਵੇਗੀ? ਇਹ 2005 ਤੋਂ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਟੈਲੀਕਾਮ ਆਪਰੇਟਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਹੈ।
2019 ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀ ਸੀ?
ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਅਕਤੂਬਰ 2019 ਵਿੱਚ ਹੱਲ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਆਪਰੇਟਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗੈਰ-ਕੋਰ ਮਾਲੀਆ ਨੂੰ ਏਜੀਆਰ ਦੀ ਗਣਨਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ 2020 ਵਿੱਚ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਆਪਰੇਟਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਅਰਜ਼ੀ 'ਤੇ ਫੈਸਲਾ ਸੁਣਾਇਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਬਕਾਇਆ ਅਦਾ ਕਰਨ ਲਈ 10 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਚ 2021 ਤੱਕ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਏਜੀਆਰ ਬਕਾਏ ਦਾ 10 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਬਕਾਏ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਟੈਲੀਕਾਮ ਸੇਵਾ ਆਪਰੇਟਰਾਂ ਦੁਆਰਾ 31 ਮਾਰਚ, 2031 ਤੱਕ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਸੀ।
ਸਟਾਕ 'ਤੇ ਫੈਸਲੇ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਭਾਰਤੀ ਏਅਰਟੈੱਲ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ 'ਤੇ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਦਾ ਕੋਈ ਖਾਸ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਪਿਆ। ਅੱਜ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰ 1700 ਰੁਪਏ ਦੇ ਉੱਚੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਛੂਹ ਗਏ। ਇਹ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਛਾਲ ਸੀ। ਵੋਡਾਫੋਨ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ 'ਚ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਬਿਕਵਾਲੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੀ। ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰ ਲਗਭਗ 14% ਹੇਠਾਂ ਚਲੇ ਗਏ। ਫਿਲਹਾਲ ਇਹ 11 ਰੁਪਏ 'ਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।