Explained : ਕੀ ਹੈ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਭਾਈਚਾਰਾ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੁਆਫੀ ਦੇ ਨਿਯਮ ? ਸਲਮਾਨ ਖਾਨ ਤੋਂ ਕੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਗੈਂਗਸਟਰ ਲਾਰੈਂਸ ਤੇ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਸਮਾਜ?

What is the Bishnoi clan : ਐਨਸੀਪੀ ਨੇਤਾ ਬਾਬਾ ਸਿੱਦੀਕੀ ਦੇ ਕਤਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੈਂਗਸਟਰ ਲਾਰੇਂਸ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸ ਗੈਂਗ ਨੇ ਸਿੱਦੀਕੀ ਦੇ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਤਲ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਫੇਸਬੁੱਕ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਸਿੱਦੀਕੀ ਦੇ ਕਤਲ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਗੈਂਗ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੋ ਵੀ ਸਲਮਾਨ ਖਾਨ ਜਾਂ ਦਾਊਦ ਗੈਂਗ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨਾਲ ਜੋ ਵੀ ਹੋਵੇਗਾ ਉਸਦੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਖੁਦ ਦੀ ਹੋਵੇਗੀ। 

ਦਰਅਸਲ, ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਅਦਾਕਾਰ ਸਲਮਾਨ ਖਾਨ ਨੇ 1998 ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ ਹਮ ਸਾਥ ਸਾਥ ਹੈ ਦੀ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ 2 ਕਾਲੇ ਹਿਰਨ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਲਾਰੈਂਸ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਸਲਮਾਨ ਤੋਂ ਨਾਰਾਜ਼ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਕਾਲੇ ਹਿਰਨ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਅਣਜਾਣੇ 'ਚ ਅਜਿਹਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸਦੇ ਲਈ ਵੀ ਕਈ ਨਿਯਮ ਹਨ। ਤਾਂ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ।

ਕੀ ਹੈ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਸਮਾਜ ?

ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਸੇ ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 15ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਜੰਭੇਸ਼ਵਰ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੰਭੋਜੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਸੰਪਰਦਾ ਕੁਦਰਤ ਅਤੇ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸਖਤ ਧਾਰਮਿਕ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵ

ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੰਭੋਜੀ ਨੇ 1485 ਵਿੱਚ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਸੰਪਰਦਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 29 ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਅਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਿਯਮ ਰੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਜੀਵ-ਜੰਤੂਆਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਭਾਈਚਾਰਾ ਕਾਲੇ ਹਿਰਨ ਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਹੈ।

ਸਾਲ 1998 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਸਲਮਾਨ ਖਾਨ 'ਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਇੱਕ ਕਾਂਕਾਣੀ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਦੋ ਕਾਲੇ ਹਿਰਨ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ  ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀਆਂ ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਠੇਸ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਾਲੀ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਸਨਸਨੀ ਫੈਲਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਮੁਆਫੀ ਤੇ ਪਛਤਾਵੇ ਦੇ ਨਿਯਮ

ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਸਮਾਜ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਅਪਰਾਧ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪਛਤਾਵਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣ ਲਈ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਬੀਕਾਨੇਰ ਵਿੱਚ ਮੁਕਤੀ ਧਾਮ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮੁਕਤੀ ਧਾਮ ਵਿਖੇ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਸਮਾਜ ਤੋਂ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਸਮਾਜ ਦੇ 29 ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦਸਵੇਂ ਨਿਯਮ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਿਵਸਥਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਗਲਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਸ ਗਲਤੀ ਦਾ ਪਛਤਾਵਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਲਈ ਮੁਆਫੀ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਕੋਈ ਗੁਨਾਹ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ 'ਤੇ ਰਹਿਮ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮੁਆਫ਼ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੁਆਫ਼ੀ ਮੰਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਈਚਾਰਾ ਮੁਆਫੀ ਦੇਣ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਸਮਾਜ ਕਾਲੇ ਹਿਰਨ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਿਉਂ ਕਰਦਾ ਹੈ?

ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ, ਜਾਨਵਰਾਂ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਾਲੇ ਹਿਰਨ ਅਤੇ ਚਿੰਕਾਰਾ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਬਨਸਪਤੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਰਨਾ ਕੇਵਲ ਸਿਧਾਂਤ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰਤੱਵ ਵੀ ਹਨ। ਕਾਲੇ ਹਿਰਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਤਮਕ ਗੁਰੂ ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਇਸ ਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਸਮਾਜ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਆਫੀ ਤਾਂ ਹੀ ਪੂਰੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਦੋਸ਼ੀ ਵਿਅਕਤੀ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਮੈਂਬਰਾਂ ਤੋਂ, ਸਗੋਂ ਪੂਰੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਤੋਂ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਦਾ ਹੈ। ਸਲਮਾਨ ਖਾਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਗੁਨਾਹ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੁਆਫ਼ੀ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸਿਰਫ਼ ਕਾਨੂੰਨੀ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਰਾਜਸਥਾਨ ਹਾਈਕੋਰਟ ’ਚ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਮਾਮਲਾ 

ਸਲਮਾਨ ਖਾਨ ਨੂੰ 2018 ਵਿੱਚ ਕਾਲਾ ਹਿਰਨ ਸ਼ਿਕਾਰ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਹੇਠਲੀ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਾਰੇਂਸ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਨੇ ਸਲਮਾਨ ਤੋਂ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਸਹੁੰ ਖਾਧੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਲਮਾਨ ਖਾਨ ਨੇ ਸਜ਼ਾ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਫਿਲਹਾਲ ਰਾਜਸਥਾਨ ਹਾਈਕੋਰਟ 'ਚ ਵਿਚਾਰ ਅਧੀਨ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਥਿਤੀ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪੇਚੀਦਾ ਬਣਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਸੁਲਝਾਉਣ ਲਈ ਸਲਮਾਨ ਖਾਨ ਨੂੰ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣ 'ਤੇ ਵੀ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਪਰ ਅਦਾਕਾਰ ਨੇ ਕਾਲਾ ਹਿਰਨ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਹੋਣ ਦੀ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਤੋਂ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣਾ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪੈਂਤੜੇ ਦੇ ਉਲਟ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।