Earthquake in Myanmar : ਮਿਆਂਮਾਰ ਚ ਕਿਉਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਹਮੇਸ਼ਾ ਭੂਚਾਲ ? ਜਾਣੋ ਤਬਾਹੀ ਪਿੱਛੇ ਕੀ ਹੈ ਸਾਂਗਯਾਂਗ ਫਾਲਟ ?
Earthquake in Myanmar : ਮਿਆਂਮਾਰ ਵਿੱਚ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਖਤਰੇ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਸਾਗਿੰਗ ਫਾਲਟ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਨੁਕਸ ਹੈ, ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਪਲੇਟ ਅਤੇ ਸੁੰਡਾ ਪਲੇਟ ਵਿਚਕਾਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਿਆਂਮਾਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 1,200 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
Why earthquakes occur in Myanmar : ਮਿਆਂਮਾਰ ਅਤੇ ਥਾਈਲੈਂਡ 'ਚ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਇਸਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਦੋ ਵਾਰੀ ਪਹਿਲਾ ਭੂਚਾਲ ਦੁਪਹਿਰ 12.50 ਵਜੇ ਆਇਆ, ਜਿਸ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ 7.7 ਮਾਪੀ ਗਈ, ਜਦਕਿ 12 ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ 6.4 ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਦੂਜਾ ਭੂਚਾਲ ਆਇਆ। ਉਪਰੰਤ ਮਿਆਂਮਾਰ 'ਚ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਰਾਤ 11.56 ਵਜੇ 4.2 ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਭੂਚਾਲ ਆਇਆ। ਭੂਚਾਲ ਨੇ ਮਿਆਂਮਾਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾਈ ਹੈ। ਇਸ ਤਬਾਹੀ 'ਚ ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੱਧ ਕੇ 1000 ਹੋ ਗਈ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਕਰੀਬ 1700 ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹਨ।
ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਮੰਡਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਕਰੀਬ 17.2 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਮੱਧ ਮਿਆਂਮਾਰ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਥਾਈਲੈਂਡ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੀ। ਬੈਂਕਾਕ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬੈਂਕਾਕ ਵਿੱਚ ਉਸਾਰੀ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਗਗਨਚੁੰਬੀ ਇਮਾਰਤ ਡਿੱਗਣ ਨਾਲ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 9 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਅਸਰ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਿਸੇ ਜਾਨੀ ਜਾਂ ਸੰਪਤੀ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੱਡੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਕੋਈ ਖਬਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਮਿਆਂਮਾਰ ਕਿਉਂ ਹੈ ਉੱਚ ਜੋਖਮ ਵਾਲਾ ਖੇਤਰ ?
ਮਿਆਂਮਾਰ (ਪਹਿਲਾਂ ਬਰਮਾ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ) ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਭੂਚਾਲ ਸਰਗਰਮ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਗਲੋਬਲ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਜੋਖਮ ਦੇ ਨਕਸ਼ੇ 'ਤੇ, ਮਿਆਂਮਾਰ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਮੱਧ ਤੋਂ ਉੱਚ ਜੋਖਮ ਦੇ ਨਾਲ ਲਾਲ ਜ਼ੋਨ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਰਵੇਖਣ (USGS) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਇੱਕ ਖੋਖਲਾ ਭੂਚਾਲ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਸਿਰਫ 10 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਸੀ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਭੂਚਾਲ ਸੀ।
ਕੀ ਹੈ ਸਾਂਗਯਾਂਗ ਫਾਲਟ ?
ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਿਆਂਮਾਰ ਵਿੱਚ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਖਤਰੇ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਸਾਗਿੰਗ ਫਾਲਟ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਨੁਕਸ ਹੈ, ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਪਲੇਟ ਅਤੇ ਸੁੰਡਾ ਪਲੇਟ ਵਿਚਕਾਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਿਆਂਮਾਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 1,200 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਨੁਕਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਲੈਂਡਮਾਸ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਅੱਗੇ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਇੱਕ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਦਰ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ 11 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਅਤੇ 18 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਹੈ। ਲਗਾਤਾਰ ਫਿਸਲਣ ਕਾਰਨ ਤਣਾਅ ਵਧਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਭੂਚਾਲ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਪੀ ਗਈ ਸਲਿੱਪ ਦਰ, ਜੋ ਕਿ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ 18 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਤੱਕ ਹੈ, ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਲੋੜੀਂਦੀ ਊਰਜਾ ਇਕੱਠੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੋਵੇਗੀ ਜੋ ਕਿ ਵੱਡੇ ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਮਿਆਂਮਾਰ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਭੂਚਾਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ?
ਮਿਆਂਮਾਰ ਵਿੱਚ ਸਾਂਗਯਾਂਗ ਫਾਲਟ ਕਾਰਨ ਅਕਸਰ ਭੂਚਾਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। USGS ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 1900 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਂਗਯਾਂਗ ਫਾਲਟ ਦੇ ਨੇੜੇ 7 ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਛੇ ਭੂਚਾਲ ਆਏ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਤਾਜ਼ਾ ਜਨਵਰੀ 1990 ਵਿੱਚ 7 ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਭੂਚਾਲ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ 32 ਇਮਾਰਤਾਂ ਢਹਿ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਫਰਵਰੀ 1912 ਵਿੱਚ, ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ 7.9 ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਭੂਚਾਲ ਆਇਆ। 2016 ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਗਭਗ ਇਸੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 6.9 ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਭੂਚਾਲ ਆਇਆ ਸੀ।