CNG Price Hike : ਆਮ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮਾਰ! ਸੀਐਨਜੀ ਗੈਸ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 'ਚ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਵਾਧਾ

CNG Price Hiked : ਮਹਿੰਗਾਈ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਬੁਰੀ ਖਬਰ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਖਾਧ-ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੀ ਮਾਰ ਝੱਲ ਰਹੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਹੁਣ ਮਹਿੰਗਾਈ (Inflation in India) ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਝਟਕਾ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸੀਐਨਜੀ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ 4 ਤੋਂ 6 ਰੁਪਏ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸੀਐਨਜੀ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧਣ ਨਾਲ ਆਮ ਆਦਮੀ ਦੀ ਜੇਬ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਦਰਅਸਲ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਰਿਟੇਲਰਾਂ ਨੂੰ ਸਸਤੀ ਘਰੇਲੂ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ (Domestic natural gas) ਦੀ ਸਪਲਾਈ 20% ਤੱਕ ਘਟਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਜੇਕਰ ਈਂਧਨ 'ਤੇ ਕਸਟਮ ਡਿਊਟੀ (Custom Duty on CNG) 'ਚ ਕਟੌਤੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਪਲਾਈ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਸੀਐੱਨਜੀ ਦੀ ਕੀਮਤ 4 ਤੋਂ 6 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਸੀਐਨਜੀ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਕਾਰਨ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਦੀ ਮਹਿੰਗਾਈ (Retail Infaltion) ਹੋਰ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸੀਐਨਜੀ ਮਹਿੰਗੀ ਹੋਣ ਨਾਲ ਫਲਾਂ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਮਹਿੰਗੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਆਪਣੇ ਖਰਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਰੇਟ ਵਧਾਏ ਜਾਣਗੇ। ਇਸ ਦਾ ਅਸਰ ਆਮ ਆਦਮੀ ਦੀ ਜੇਬ 'ਤੇ ਪਵੇਗਾ।

ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਪੁਰਾਣੇ ਸਾਧਨਾਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾਵਾਰ 5 ਫੀਸਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਘਟ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸੀਐਨਜੀ ਲਈ ਕੱਚੇ ਮਾਲ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੇ ਸਾਧਨਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਗੈਸ ਮਈ 2023 ਵਿੱਚ 90% ਸੀਐਨਜੀ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਲਗਾਤਾਰ ਘਟ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ 16 ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਸੀਐਨਜੀ ਦੀ ਮੰਗ ਦਾ ਸਿਰਫ਼ 50.75 ਫ਼ੀਸਦੀ ਹੀ ਸਪਲਾਈ ਘਟਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ 67.74 ਫ਼ੀਸਦੀ ਸੀ।

ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਗੈਸ ਰਿਟੇਲਰਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਘਾਟ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਯਾਤ ਅਤੇ ਮਹਿੰਗੀ ਤਰਲ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ (ਐਲਐਨਜੀ) ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸੀਐਨਜੀ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ 4-6 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਪੁਰਾਣੇ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਗੈਸ ਦੀ ਕੀਮਤ US$6.50 ਪ੍ਰਤੀ ਮਿਲੀਅਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਥਰਮਲ ਯੂਨਿਟ (MMBtu) ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਆਯਾਤ ਕੀਤੀ LNG ਦੀ ਕੀਮਤ US$11-12 ਪ੍ਰਤੀ ਯੂਨਿਟ ਹੈ।

ਸਰਕਾਰ ਕੋਲ ਕੀ ਹੈ ਵਿਕਲਪ ?

ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਰਿਟੇਲਰਾਂ ਨੇ ਸੀਐਨਜੀ ਦੀਆਂ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਹੱਲ ਲਈ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਕ ਵਿਕਲਪ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਸੀਐਨਜੀ 'ਤੇ ਕਸਟਮ ਡਿਊਟੀ ਵਿਚ ਕਟੌਤੀ ਕਰੇ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਸੀਐਨਜੀ 'ਤੇ 14% ਕਸਟਮ ਡਿਊਟੀ ਵਸੂਲਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 14-15 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਸ 'ਚ ਕਟੌਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪ੍ਰਚੂਨ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦਾ ਬੋਝ ਖਪਤਕਾਰਾਂ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਪਾਉਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਸੀਐਨਜੀ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਇੱਕ ਸਿਆਸੀ ਮੁੱਦਾ ਵੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਅਗਲੇ ਮਹੀਨੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਹੋਣੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਲਦੀ ਹੀ ਚੋਣਾਂ ਹੋਣੀਆਂ ਹਨ। ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ CNG ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ।

ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਖਾੜੀ ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅੰਦਰ ਭੂਮੀਗਤ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤਲ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਕੱਢੀ ਗਈ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਕੱਚਾ ਮਾਲ ਹੈ, ਜੋ ਵਾਹਨਾਂ ਲਈ ਸੀਐਨਜੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰਸੋਈ ਲਈ ਪਾਈਪ ਵਾਲੀ ਗੈਸ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ (ਪੀਐਨਜੀ) ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ)।