ਭਾਰਤ 'ਚ Monkeypox ਬਾਰੇ ਪੁੱਛੇ ਗਏ 10 ਸਵਾਲ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ, ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ
ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ/ਲਾਈਫਸਟਾਈਲ: ਹਾਲਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (World Health Organization) ਨੇ ਮੌਂਕੀਪੌਕਸ (Monkeypox) ਨੂੰ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮਈ 2022 ਤੋਂ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਰੋਗ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸੰਪਰਕ, ਚਮੜੀ ਤੋਂ ਚਮੜੀ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਅਤੇ ਬੂੰਦਾਂ ਦੀ ਲਾਗ ਦੁਆਰਾ ਫੈਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਹੇਠਾਂ ਦੱਸੇ ਗਏ ਸਾਰੇ ਕਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।
Monkeypox ਕੀ ਹੈ?
ਮੌਕੀਂਪੌਕਸ (Monkeypox) ਆਰਥੋਪੌਕਸ ਵਾਇਰਸ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਜ਼ੂਨੋਟਿਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਬਾਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਚੂਹੇ ਸਾਂਭੀ ਬੈਠੇ ਹਨ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਬੁਖਾਰ, ਸਿਰ ਦਰਦ, ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ ਦਰਦਨਾਕ ਧੱਫੜ ਅਤੇ ਸੁੱਜੀਆਂ ਗ੍ਰੰਥੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ।
ਕੀ ਇਹ ਗੰਭੀਰ ਜਾਂ ਘਾਤਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਨਹੀਂ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇੱਕ ਹਲਕੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ, ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਜਾਂ ਇਮਿਊਨ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਲੱਛਣ ਕੀ ਹਨ?
ਲਾਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 4 ਤੋਂ 14 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲੱਛਣ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਕੁਝ ਆਮ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦਨਾਕ ਧੱਫੜ, ਬੁਖਾਰ, ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਤੀਬਰ ਸਿਰਦਰਦ ਅਤੇ ਸੁੱਜੇ ਹੋਏ ਲਿੰਫ ਨੋਡ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਖੁਰਕ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਚਮੜੀ ਦੇ ਜਖਮ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਾਰਸ਼ ਵਾਲੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲੱਛਣ 21 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਫੈਲਦਾ ਹੈ?
ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਧੱਫੜ, ਖੁਰਕ, ਸਰੀਰ ਦੇ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ, ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਬਿਸਤਰੇ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਚੁੰਮਣ ਅਤੇ ਗਲੇ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਛੋਟੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਲਾਗ ਫੈਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਰਾਹੀਂ ਬਿਮਾਰੀ ਬੱਚੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੀ ਹੈ।
Monkeypox ਲਈ ਇਲਾਜ!
ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਮੌਂਕੀਪੌਕਸ (Monkeypox) ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਇਲਾਜ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਹਵਾਦਾਰ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਸਵੈ-ਅਲੱਗ-ਥਲੱਗ ਕਰਕੇ, ਬੁਖਾਰ ਅਤੇ ਦਰਦ ਲਈ ਪੈਰਾਸੀਟਾਮੋਲ ਲੈਣ, ਚੰਗੀ ਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਚਮੜੀ ਦੇ ਜਖਮਾਂ 'ਤੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਕਰੀਮ ਦੁਆਰਾ ਘਰ ਵਿੱਚ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਅੱਖਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਤਾਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਮੌਂਕੀਪੌਕਸ (Monkeypox) ਦੀ ਲਾਗ ਇੱਕ ਸੁਭਾਵਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੂੰਹ ਦੇ ਇਲਾਜ ਨਾਲ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਕੇਸ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਰਹੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਉੱਚ ਸਫਾਈ ਦੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਹੋਰ ਫੈਲਣ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਲਈ ਭੀੜ ਵਾਲੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।
Monkeypox ਤੋਂ ਰੋਕਥਾਮ
- ਕਿਸੇ ਲਾਗ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਚਮੜੀ ਤੋਂ ਚਮੜੀ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸੰਪਰਕ ਤੋਂ ਬਚੋ
- ਕਿਸੇ ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਧੱਫੜ ਜਾਂ ਖੁਰਕ ਨੂੰ ਨਾ ਛੂਹੋ
- ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਦਸਤਾਨੇ ਅਤੇ ਮਾਸਕ ਪਹਿਨੋ
- ਬਰਤਨ, ਕੱਪੜੇ, ਬਿਸਤਰੇ ਆਦਿ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਨਾ ਕਰੋ
- ਗੰਦੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਨੂੰ ਵਾਸ਼ਿੰਗ ਮਸ਼ੀਨ ਵਿੱਚ ਡਿਟਰਜੈਂਟ ਨਾਲ ਧੋਵੋ
- ਸਾਬਣ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਹੱਥ ਧੋਵੋ ਜਾਂ ਅਲਕੋਹਲ ਅਧਾਰਤ ਰਗੜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ
Monkeypox ਦੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਕੀ ਹਨ?
- ਮੌਕੀਂਪੌਕਸ (Monkeypox) ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਗੰਭੀਰ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਹਨ ਕੋਰਨੀਅਲ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ, ਐਨਸੇਫਲਾਈਟਿਸ, ਸੇਪਸਿਸ, ਨਿਮੋਨੀਆ ਅਤੇ ਚਮੜੀ ਦੇ ਜਖਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸੈਕੰਡਰੀ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ।
ਕੀ ਨਿਦਾਨ ਲਈ ਟੈਸਟ ਉਪਲਬਧ ਹਨ?
ਟੈਸਟ ਸਰਕਾਰੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਅਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਵਾਇਰੋਲੋਜੀ ਵਿਖੇ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।
ਕੀ ਇਲਾਜ ਲਈ ਦਵਾਈਆਂ ਉਪਲਬਧ ਹਨ?
ਦਵਾਈਆਂ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਚੇਚਕ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਦਵਾਈਆਂ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜੇ ਲੋੜ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੌਂਕੀਪੌਕਸ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਕੋਈ ਟੀਕਾ ਹੈ?
ਚੇਚਕ ਦਾ ਟੀਕਾ ਲਗਾਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ (1978 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ) ਨੂੰ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਿਲੇਗੀ। ਵੈਕਸੀਨ ਮੌਜੂਦ ਹਨ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪ੍ਰਤਿਬੰਧਿਤ ਹੈ।
-PTC News
